کتاب: نصیحة الطالبین
نصیحة الطالبین
تألیف: عبدالرحمن آخوند تنگلی
زبان: ترکمنی
موضوع: نصیحت و اخلاق
ناشر: مکتبة البشری
پیرامون کتاب: این کتاب در سال 1361هجری شمسی نگاشته شده و چاپ اول آن در سال 1370 و چاپ دوم آن در سال 1398 هجری شمسی بوده است. مصنف در این کتاب کوشیده تا تجربیات دوران تحصیل و تدریس خود را به طلاب علوم دینی علی الخصوص طلاب خطه ی ترکمن صحرا انتقال دهد و با تقسیم سه دوره زندگانی هر طلبه، یعنی دوره قبل از تحصیلات، زمان تحصیلات و زمان بعد از فارغ التحصیلی، وظایف و کارهای هر دوره را تبیین و گوشزد نماید. برای هر طلبه خواندن این کتاب الزامی است. این کتاب به صورت پی دی اف بوده و حجم آن 459 کیلوبایت میباشد. لینک دانلود در زیر قرار دارد.
متن کامل این کتاب
نصيحة الطالبين
تألیف: الحاج عبدالرحمن آخوند تنگلی طانا
فهرست
علم اوقیمق دا نیت نی خالص ادمک…. 33
علم اهل لرندا بولملی صفت لر. 54
طالب علم غا لازم بولن ادب لر. 65
طالب علم غا لازم بولن وظیفه لر. 73
طالب علمنگ آخوند بولندن ثونگراقی وظیفه لری… 80
مقدمه ناشر
ای عزیز طالب علم لر ثذلر انا آطا لرنگذی دوغن غرندش لرنگذی ایل اوبانگذی ترک ادب هوس و آرزو لرنگذدن ال چکب خداینگ رضایتی و سعادتی اچن علم یولندا قدم غویب ثنگذ، هر بر یولنگ اوذنا گورا گورنیان وگورنمیان خطرلری و غین چلق لری بار در شو یولدن ثغ و سلامت لق بلا گچمک اچن شول خطرلری بلمک و طنیمق گرک در. شول خطرلرنگ درمان لرنی و راه چاره لرنی طفب و دوغری صورت دا اولّنمق گرک در.
اولی مقاملی بولن عزیز استاد عبدالرحمن آخوند تنگلی طانا، نصیحت الطالبین آدلی کتابندا علم اوقیجق آدمنگ موفقیت غا یتشمک اچن ادملی ایشلرنی و ینا طالب علمی موفقیت دن آلب غالجق خطرلرنی بیان ادب در شو کتابی اوقیمق هر بر طالب علم غا لازم در و برن اوت لرنا و دستور لرنا عمل ادمک بوین ننگ بورجی در. ان شاء الله شو استادنگ نصیحت الطالبین آدلی کتابنی اوقیان طالب علم، علمندن آنگربٰش پیدالری آلر و ایلاتنگ آرٰثنا عنبر ایثلی بولن اسلام ننگ علم لرنی ثچر.
بو کتاب گچن کی نسخه لرندا ترکمن صحراننگ قدیم رسم الخط نا گورا چاپ بولن در و کوب طالب لر بو خط ننگ اوقیمقلغی غین بولیانلغی جهتلی اوقیمق دن یذ اوردلر، شوننگ اچن طالب علم لر بو کتابنگ پیدالرندن بی بهره بولمثن دیب عزیز ملا محی الدین مرادی ننگ کوب زحمت لر چکب، جدید رسم الخط غا اورندن ثونگ، بو کتابی قاوی کیفیت دا چاپ ادگ. خدای تعالی بو یول دا زحمت چکن همه عزیزلرا کوب کوب ثواب لر برب جنت جاویداندا جایلثن.
مقدمه
الحمد لله الذی فضل بنی آدم بالعلم و العرفان و علّمهم انواع اللغة و الفصاحة و البیان و ارسل علیهم خیر خلقه سید الانس و الجان، محمد النبی الذی جاء بالاسلام افضل الادیان، صلوات الله تعالی علیه و سلامه فی کل حین من الاحیان و علی آله و اصحابه الذین نالوا مراتب التقوی و الاحسان، اغفرلنا بهم یا غافر الذنب و العصیان، آمین آمین یا لطیف یا رحمن.
اما بعد ای عزیز دوغنلرم عزیز ترکمن لر، بذ نوح علیه الصلوٰة و السلام ننگ یافث آدلی اوغلندن اورنگان اصیل نسب لی، محمدی منصب لی، ماتریدی معتقدلی، حنفی مذهب لی، نقشبندی مشرب لی، تاریخی طائفه ننگ بیری دِرث، حتی بذنگ قدیم دٰن گلیان «حیدر صفتلی حاتم سخاوتلی غٰفثی آچق غٰرّی ترکمن» دیلن تعریفمذ بار در. ترکمن یالی عهدنا قائم، ثوذنا دوغری، ناموسنا پوخته، دیننا ماکام، طائفه یوقدر دیب آیدلیان در.
ادب لی ارکان لی حیاءلی شرم لی رحم لی شفقتلی ثیلٰغ لی حرمت لی هذیرلی محبت لی قدردان کمک لی آغذی بیر ایلات دِغِمذ هیورا غَتی مشهور در حتی بر الک بر ثوقی بر اوبا کفایت ادردی، بر طمدر بر ثیرغنا بَث بولردی اوبانگ اچندا هٰیثی بر آدم دا آباد اگن بٰش بولثا شونی هالان آدم گیب گدردی.
مال دار آدم لٰر مال ثذ آدم لٰرا مفت مجّانی ثٰغن برردی، ثُید یوغرد ثٰتِب پول آلمق یوق دی، یکا الّی آدمنگ ایشنی اُیشب «یاور ادب» برگُن دا بِتِرردلر، آیٰق اولٰغ ایل لگدی، غٰرفذ غاون ایل لگدی یعنی هیچکم اَیَثندن ثورٰمانی منردی ثورٰمانی آلٰردی اوننگ اَیَلرِدا هیچ وقت نارضالق کوکذمذدی بلکه خوش حال بولردی، یاش اولی لٰر بی ادب یاش کِچِلری یَنجردلر، اولر هیچ وقت ال غَیطرمٰذدی یا اوننگ انا آطاثی اوندن گلایه ادمذدی خلاصه کچی لر اولی غا حرمت غویٰردی، اولی لر کچا رحم ادردی.
خواجه سیّد ثیلٰنٰردی، آخوندلق ملالق آنگربٰش آرزولٰردی اولی افتخارلٰری دین لٰردی دیننا دِل دَگرلثا اولمگا حاضر بولردلرشول یٰغشی لق لٰرنگ بِر چَتنی یاشمذنگ اوّلی گوردی، وا مصیبتا وا مصیبتا اندی بذنگ حالمذ انقلاب بولدی، یٰغشیمذ یٰمٰنا دوندی، غَویمذ تلکا اورلدی مهر محبت آرٰدن گوترلدی، رحم شفقت ایلات دٰن آیرلدی، حرمت ثیلٰغ غَشدی، آرامذا عداوت آغذ آلٰلِق دُشدی، اسلام اَجیذلٰدی، دین سُست لٰدی، آخوند ملا یگرنجی بولدی، اوننگ اچن هیچکم اوغلٰن نی شریعت اوقونا برمیار، بٰر بَراثٰدا اوغلی اخلاص بلا اوقیمٰیار، بٰر اوقیاثٰدا اوقیان علمنا عمل ادمیار، حتی طالب صورتندا گذماگا اوطَنیار، دنیا و آخرت افتخاری بولن علم شریعت بو زماندا اولٰقان یگرنجی لک بولب گورنیار، بو سُست لغنگ سببی بو فسادنگ گونذلگی بو زمانداکی آدم لرنگ بارثی مادّی بولب آیلندلر، غربی و شرقی کافرلرنگ غویٰن گورلدَلری و شولرنگ اسلام ضدّنا چِقٰرٰن مکتب لری بذنگ خام خیال اوغلٰن لٰرمذنگ پَینی ثنا اورناب تمام اندام لٰرنا اَیا بولدی، المدام اسلام دشمن لری بلا آشتی ادب ضد اسلامی هُذیرلر بلا آلوده بولدلر.
همّه مراسم لٰرندا شولرغا تقلید ادب شولرنگ اِیذلرنا دُشدلر، حتی جای ثٰلِشلٰرندا، لباس گَیِشلرندا، اِچگی لردا، ایگی لردا و تمام آداب و رسوم لٰرندا شولٰردٰن پیروی اَدِّلر. حضرت رسول اکرم صلی الله تعالی علیه و سلم ننگ بوحقدا اَدَن فرمایش لٰری عین الیقین گوذمذنگ اَوِندا مجّسم بولدی پیغمبر علیه الصلوة و السلام آیدبدر: «لتَتَّبِعُنَّ سُنَنَ الَّذِینَ من قَبلِکُم شِبراً بِشِبرٍ وَ ذِراعاً بِذِراعٍ حتّیٰ لَو دَخَلُوا فِی جُحرِ ضَبٍّ لَاتَّبَعتُمُوهُم» یعنی بر وقت بولر ثذلر اوذنگذدٰن اوذٰلقی امت لرنگ یعنی جهود لٰرنگ و ارمنی لرنگ کافرلرنگ یول لٰرنا تابع بولٰرثنگذ غَرش به غَرش گز به گز ایذلٰرنا دُشرثنگذ حتی شولٰر اُیشب بِر پٰشلٰغنگ هینِنا گیرثَلَر ثذدا گیرجک بولب چابَلَنَرثنگذ، اِنها بِذِنگ ترکمن لرمذدا شو وقایع لر گورنب دورٰندر نچا مِنگ لر خرج ادب اوغل غِیذلٰرنی آمریکا ایبریارلر آخر نتیجه ثی اوغلی شول کافر لردن عیال آلب غِیذِدا شول کافرلرنگ بیرنا بٰرب کافرلرنگ ثاننی آرتدِرِب غٰرٰثنی کوفلدیارلر بایلٰرنگ و بٰشٰریانلرنگ آنگربٰش افتخارلری شَیدمک در و بَیلکی بٰشٰرمیانلٰردا شوننگ آرزو ثِندا در.
شو مسابقات تمدّن شو مسابقات مادی آدم لٰرنگ قلب لٰرنا اورناب مٰنگذلٰرنا ثنِگب در، دنیا آرزولٰری دُملی دُشدٰن احاطه ادب معنویاتا توجه ادمک دٰن بکلّی غافل آیلٰندرب در، دین اسلام اولٰرنگ یانندا نوعی خرافات بولب غالبدر، اسلام اِثلَیان آدم لٰر شو زماندا آطنگ دَفَلندن دا آذدر اِنها ایلاتنگ شو انحرافی، تمدّن ننگ شو ترقّیاتی دنیاننگ شو هیلّی اَوا گِدمگی بذنگ دینمذی سُست لٰدب طالبلٰرمذی علم اوقیمٰق دٰن غیرا اوتِردیار، حتی شول مادی مکتبنا گِدیان اوغلٰن لٰر ارتیر تورب مدرسه اوغراندا گویا دَفَدن اَتَگا اِینن یالی اِلغاب گدیار، اما طالب علم لر حجره گَلجَک بولٰندا گویا آرقٰثی یُکلی کوتَلا چِقجٰق یالی غٰیرا بٰثیار، یُذ طالب اوقیّان بولثا فقط باشِثِندن بَیلَثی یعنی طوغثٰن باشِثی دوره تحصیلاتنی تمام ادمانی کنارا ثٰولیار چونکه بو مکتب ننگ بو دنیا دا هیچ بر مزایاثی یوق و موندا هیچ بِر ریاست اَلا گلناق بلکه اهل علم شول تمدنی آدم لٰرنگ یانندا پست ترین کسب بولب گورنیار.
حتی طالب علم اویلنملی بولٰندا آنگثادلق بلا غیذ طَفلمیار اما لیسانس یا دیپلم مدرکلی جوان اویلنجَک بولثا یرلی یردن غیذلٰرنی هُدرلیارلر پس شو حرکات لر دلالت ادیار بذنگ ترکمن لرمذدٰن اسلام اهمّیّتی گوترلب اولی اهمیّت لری دنیا بولب آیلٰنٰن دغنا، اوننگ اچن پیغمبر علیه الصلوة و السلام آیدبدر: «مٰا اَخْشیٰ عَلَیکُمُ الفَقرَ وَ لکِنِّی اَخشیٰ عَلَیکُمُ التَّکاثُرَ» یعنی من ثذنگ فقیر بولمٰغنگذدٰن غورقمٰیارن اما من ثذنگ باییمٰغنگذدن غورقیارن دیبدر یعنی ثذ غریب بولمٰغنگذ سببلی دینی اَلدن برمرثنگذ ثذ آخردا باییب و تمدّننگ اِیذنا دُشب، دیندن آذٰشٰرثنگذ دیب در. ناما دیب بذنگ ترکمن لرمذ اونگکی عصر لردا نجیب ترین طائفا، شریف ترین فرقه چندٰن مسلمان چندٰن متدیِّن کشی لردی اما بو حاضرقی زمان لٰردا ملّیتنی اَلدن بَرن، دیندٰن منحرف بولٰن، یولی آذٰشٰن طائفا بولدلٰر، چونکه اونگکی عصرلردا اولی هدف لری دین لری دی امّا بونقی گُندا نهایت آرزولٰری دنیالری بولدی، بولٰرنگ یُرک لرنی مادّیاتنگ محبّتی غاباب معنویات دٰن بکلی کور آیلٰندردی امر و معروف غولٰق لٰرنا قٰقمٰیار، وعظ و نصیحت یُرک لرنا یوقمٰیار، «صُمٌّ بُکمٌ عُمیٌ فَهُم لا یَعقِلُون» قبیله ثندٰن بولمٰغا یٰقین بٰردِلٰر.
بو واقعه لری گورن یٰغدٰیمذدا نادرنی بلمانی امیددن اَل اُذمانی ینا زر قدرنی زرگر بِلَر دیب اهل علم لٰرغا اَوِت برمگا یُذلندک طنگریمذ تبارک و تعالی دا اوذ مقدس کتابندا طَبشرغی بریار «فَذَکِّر بِالقُرآن مَن یَخٰافُ وَعِید»(ق/45) دیب یعنی ثَن قرآن بلا وعظ بَر مَنی طانیان آدم لرا و من دن غورقیان آدم لرا، اونگا گورا ینا بولثا خدایی طانیان و خدایدٰن غورقیان اهل علم لر در، اول جهت دن اَوِت نی اوذ همنوع مذا برملی تمام تقصیراتی اوذمذدا گورب اَوِنچا اوذمذی اصلاح ادمک لازم در دیب علماء لٰرغا مخصوصاً طالب علم لٰرغا نصیحت عنوانی بلا شو رساله نی یٰذمٰلی بولدق چونکه دَری پورثیثا اونگا دوذ بلا اَی برملی اما دوذ پورثیثا اونگا اِم یوق در، علماء لر انسان لٰرنگ دوذی در، انسان لٰرنگ فسادنی علماءلٰر آیرمٰلی وقتیکه علماءلٰر فاسد بولثا دین یقلجٰغنا گُرّنگ یوق در، اول جهتدن علماء لٰر غفلت اوقثندن اویٰنمٰلی یٰلٰن دنیا ننگ آذٰجِق هُذیرلرنا آٰلدنب ابدی اونگشق نی یَلا بَرملی دال، اوذلری شهواتنگ غَرٰنگقی لِغِندٰن چِقِب خلق لٰردا معنویّاتنگ یٰغتی لِغِنا چاغِرملی، پس اوّل درجه دنیاننگ بیهوده و بی وفا لغنی بِلمَلی و هیچکم ننگ بٰشِنی آلِب دورمٰیان لغنا گوذ یَتِرملی، اوندٰن ثونگرا علوم دینی ننگ فضیلتنا و هیورا اهمیّت لی ذاد دِغِنا دُشنملی، اوثونگ علم کسب ادمگدا لازم بولٰن شرایط لٰرغا انجام برملی و علمدٰن پای آلب عالم زمان بولنگدا شرعی وظایف لٰرنگی برجای ادملی تا بنده لک بورجندن چِقِب رضوان الهی غا دوچار بولٰر یالی.
دنیاننگ بی ارزشلگی
خدای تبارک و تعالی اوذ مقدس کلامندا فرمایش ادیار: «اِعلَمُوا اَنَّمٰا الحَیاةُ الدُّنیٰا لَعِبٌ و لَهوٌ و زِینَةٌ و تَفٰاخُرٌ بَینَکُم و تَکٰاثُرٌ فِی الاَموٰالِ و الاَولادِ کَمَثَلِ غَیثٍ اَعجَبَ الکُفّٰارَ نَبٰاتُهُ ثُمَّ یَهِیجُ فَتَرٰاهُ مُصفَرّاً ثُمَّ یَکُونُ حُطٰاماً»(حدید/20) ترجمه ای دنیاننگ اِیذندا تابثِراب گذیان لر بلنگ و آگاه بولنگ شو دنیا آٰدلی آٰذٰجِق گذران گویا اوغلٰنجق لٰرنگ اوینی یالی اوین در، گوننگ خوش ادب گُننگ گُیْمٰان مشغولات در، خاتونلٰرنگ دٰقنجٰغی یالی زینت در، آطا بابالٰر بلا طائفه لر بلا فخرلنمق در، مال متاع لٰری اوغِل غیذلٰری کوب ثاناب غابٰرمٰق در، شو دنیا گویا ثوثان یرا یٰغٰن یٰغِندٰن گوگرن زراعت یالی در که اوننگ آٰل یاشل بولب چقمٰغی طَیحانی بگندرب حیرانا غویّادی اوندٰن ثونگرا شونگا برآفت دَگِب غوریادی اوثونگ ثارٰلب ثونگرا چُیریب پِطَراب بکلی دٰرغٰیادی گویا شو زراعت نگ آٰذٰجِق زمان آٰل یاشِل اَوثِب اَیَثَنی آٰلدٰیشی یالی دنیاهم دُرلی دُرلی بَذَنِب هر گُندا بِر اسباب گَیب آدم لری آٰلدٰیان در.
اوننگ اچن الله تبارک و تعالی ینا برآیت دا آیدیار: «وَ مَا الحَیٰاةُ الدُّنْیٰا اِلّا مَتٰاعُ الغُرُوْر»(آل عمران/185) یعنی شو آٰذٰجِق زندگی هیچ ذاد دال مگر آٰلدٰنمٰغنگ متاثی در مونگا بیل باغلان آدم بَتَر اوتِلِب ابدی اوکنجا غالٰر اوننگ اچن بو باش گُنلک زندگینی زندگی حساب اَدِب یوْرملی دال در، چِن زندگی ابدی زندگی آخرت زندگی ثی در چونکه پروردگار عالم اوذ متین کتابندا فرمایش ادیار: «و مٰا هٰذِهِ الحَیٰاةُ الدُنیٰا اِلّا لَهوٌ و لَعِبٌ و اِنَّ الدّٰارَ الآخِرَةَ لَهِیَ الحَیَوَان»(عنکبوت/64) یعنی شو آٰذٰجِق گذران بولٰغن دنیاننگ حقیقتی هیچ ذاد دالدر مگر بٰشنگ گُیمَمَک در و بیهوده اوین در و تحقیق آخرت اویی هوکمان شول اوی دیرِلِک در ابدی یاشٰمٰلی اویدر.
ینا طنگری تبارک و تعالی قرآن کریم دا آیدیار: «وَ ما اُوتِیتُم مِن شَیءٍ فَمَتٰاعُ الحَیٰاةِ الدُّنیٰا و زِینَتُهٰا و مَا عِندَ اللّهِ خَیرٌ و اَبقَیٰ اَفَلٰا تَعقِلُون»(قصص/60) یعنی دنیا اسبابندٰن ثذلرا بَرلن ذاد آٰذٰجق گذران ننگ متاع ثی در و شوننگ زینتی در و اول خداینگ یانندا حاصل بولٰن ثواب ثذنگ اُچن بَتَر غَوِی در و همیشگی در آیا اویلٰنشمیانگذمی و فکر اَدب گورمیانگذمی؟
و ینا خداوند کریم اوذ مقدس کتابندا آیدیار: «اِنَّمٰا اَموَالُکُم و اَولٰادُکُم فِتنَةٌ و اللّهُ عِندَهُ اَجرٌ عَظِیمٌ»(تغابن/15) تحقیق ثذنگ مال متاعنگذ و اهل اولادنگذ ثذنگ اُچن فتنه در و ثذلری آخرت درجه ثندٰن دُشِریان و اونداکی اولی مقام لٰردٰن آلب غالیان مشغولات در اوننگ اچن پیغمبر علیه الصلوة و السلام آیدیار: «فَاتَّقُوا الدُّنیٰا وَ التَّقُوا النِّسٰاءَ فَاِنَّ اَوَّلَ فِتنَةِ بَنِی اِسرٰائِیلَ کانَت فِی النِّسٰاء» یعنی ثذ دنیادن غورقنگ و خاتون لٰردٰن دا غورقنگ تحقیق بنی اسرائیل نگ دَثلابقی فتنه ثی خاتون لر بولدی و ینا بر حدیث دا پیغمبر علیه الصلوة و السلام آیدیار: «اِنَّ لِکُلِّ اُمَّةٍ فِتْنَةً وَ فِتْنَةُ اُمَّتِی المٰال» تحقیق هر امت ننگ بر فتنه ثی بار در مننگ امّتمنگ فتنه ثی مال در.
دنیانی یٰمٰنلٰیان حدیث بی حساب کان در، بر گُن پیغمبر علیه الصلوة و السلام گچب بٰریاقا بر غوین نگ پورثیب یٰطَن مٰثلِغِنا گوذی دُشدی اوثٰم آدم لٰرا آیدی: بلیارثِنِگذمی شو غوین نگ مٰثلغی اَیَثننگ یانندا هیورا بی ارزش دگنی اوندا آدم لر آیدِّلر: هیورا بی ارزش بولٰن ثٰنگ اَیَثی میدانا طَشلابدر دیدی لر اوثونگ پیغمبر علیه الصلوة و السلام آیدّی: «و الَّذِی نَفسِی بِیَدَهِ لَلدُّنیا اَهوَنُ عَلیَ اللّهِ مِن هٰذِهِ الشّٰاةِ عَلیٰ اَهلِهٰا وَ لَو کانَتِ الدُّنیٰا تَعدِلُ عِندَ اللّهِ جَنٰاح بَعُوضَةٍ مٰا سَقیٰ کٰافِراً مِنهٰا شَربَةَ مٰاءٍ» یعنی مَننگ جانم اوذ پنجه ثندا بولن خدای تعالی بلا آنت اِچیارن تحقیق شو یٰلٰنچی دنیاننگ خدای تعالی ننگ یانندا بی ارزش لگی شو پورثی مٰثلق ننگ اَیَثِی ننگ یانندا بی ارزش لگندٰن دا بَتَر در اگر شو دنیا خدای تعالی ننگ یانندا چیبن ننگ غانٰطی یالی قدر قیمتی بولثٰدی کافرا شو دنیادٰن بر یودم ثو برمذدی از بس که شیلا بی ارزش بولٰنثٰنگ کافرا موندا آنگربٰش تمدّنی بردی.
ینا بر حدیث دا پیغمبر علیه الصلوة و السلام آیدیار: «اَلدُّنیٰا سِجنُ المُؤمِنِ وَ جَنَّةُ الکٰافِرِ» یعنی دنیا ایمانلی آدمی ننگ زندانی در ایمانثذ آدمِنگدا بستانی در. گُن لردا بر گُن حضرت شیخ الاسلام الحافظ ابن حجر کوچه دٰن بٰریاردی تمام علماء و فضلاء لٰردا اطرفندا اسکورتلاب حرمتلٰیاردِلٰر بِر غِذغِن یاغ ثٰتِب اَنتیب یوران یهودی ننگ بیری دوفِلِب گلدی اُثتی بٰشن کِر بٰثب ثٰچ ثٰقّٰلنی سرکه توتب یرتق اِیرِک لباس لر بلا آنگربٰش اَنتیگلی نهایت دا هور هومثی شیخ ننگ اویانندٰن یٰبشِب آیدِّی: ای شیخ ثذنگ پیغمبرنگذ آیدبدر بو دنیا مسلماننگ تُثّٰغی در کافرنگ بهشتی در دیب، آیا ثننگ شو بول نعمتنگ اچندا یاشاب آنگربٰش احترام بلا عزّتلٰنِب یورشنگ زندان می؟ مننگدا اِیَرگا بِر دَوِم چورک طَبمانی اَنتیب یورشم بهشت می؟ دیدی حضرت ابن حجر فوری آیدّی: ای کافر من گرچه موندا فراوان نعمت و کان حرمتنگ اَیَثی بولثٰم دا بو گُن لرم آخرتداکی آسایشم و اونداکی مقامما نسبتاً حبس در زندان در اما ثَن موندا هیورا هور آنگربٰش ذلیل دیثنگ دا ثننگ بو گُن لرنگ آخرت داکی عذابنگا و اونداقی انتیمگنگا نسبتاً جنّت در دیدی شو دوغری کلامنگ برکتندٰن یهودی ننگ سعادتی آچِلِب مسلمان بولدی.
ینا بر حدیثدا پیغمبر علیه الصلوة و السلام فرمایش ادیار: «اَلدُّنیٰا مَلعُونَةٌ مَلعُونٌ مَا فِیهٰا اِلّا مٰا کٰانَ لِلّهِ مِنهٰا» یعنی دنیا لعنت ادلنن در و دنیاننگ اچنداکی ذات لردا لعنت کرده در مگر دنیا دٰن الله تعالی دَرَکلی اَدِلن ایش بولمثا، یَنا بر حدیث دا آیدیار: «مَن اَحَبَّ دُنیٰاهُ اَضَرَّ بآخِرَتِهِ وَ مَن اَحَبَّ آخِرَتَه اَضَرَّ بِدُنیٰاهُ فَآثِرُوا ما یَبقیٰ عَلیٰ مٰا یَفنیٰ» یعنی هر کم دنیانی غوی گورثا آخرتنا زیان یَتَر هر کم آخرتنی غوی گورثا دنیاثِنا زیان یَتَر اول جهت دن دنیانی غوی گورمک همّه خطاکار چِلِغِنگ بٰشی در عقل لی آدم دنیاننگ ایذندا تابثراب یورمذ ایمَجَک ذادنی اُیشرب گَیمَجَک لباسنی تِکِنِب بولمٰجٰق جاینی بَجَرِب.
حضرت فضل رحمه الله تعالی آیدبدر: «لَو کٰانَتِ الدُّنیا مِن ذَهَبٍ یَّفنیٰ وَ الآخِرَةُ مِن خَزَفٍ یَبقیٰ لکان یَنبَغی لَنٰا اَن نَّختٰارَ خَزَفاً یَبقَی عَلیَ ذَهَبٍ یَفنیٰ» اگر دنیا غِذِل دٰن بولب آیرلیان بولثٰدی و آخرت دا سفال (طَنگثق) دٰن بولب ابدی غالیان بولثٰدِی هوکمان بذا لازم بولٰردی سفال دن بولب ابدی غالیان ذادنی اختیار ادمگمذ غذل دن بولب بٰثم آیرلیان ذاد اوذا و حضرت علی کرم الله تعالی وجهه دا فرمایش ادب در: دنیا اچن غما غالما دنیاننگ هذیری فقط آلتی ذاد در: ایلیان، اچلیان، گیلیان، ایثغلیان، منلیان، نکاح لنیان، ایلیان ذادنگ انکی غویثی بٰل در اودا بر ثِنگک ننگ تُیکرگی در و اچلیان ذادنگ کوفثی ثو در اودا حیوان انسانا دَنگ در و گیلیان ذادنگدا آنگر بٰشی یُفک در اودا بر غورچغنگ دوقٰن ذادی در و ایثغلیان ذادنگدا انکی انایثی مسک آدلی عطر در اودا بر کیک ننگ گوبک ننگ غانی در و مِنِلیان ذادنگدا اهمیتلی ثی آط در اوننگدا اُثتندا آدم لر غِرِلشیان در و جفتلٰنیان ذادنگدا انکی عشقلی ثی خاتون در اودا بر ثیدک لگا ثیمک در دنیا ننگ هیچ بر هُذیری همیشه لک دال در، دنیا اوی ثذنگ اویی در مال ثذنگ مالی در عقل ثذنک ایشی در.
خدای تبارک و تعالی دنیانی خلق ادندا دنیا گا آیدب در: «یٰا دُنیٰا مَن خَدَمَنِی فَاخدِمِیهِ و مَن خَدَمَکِ فَاستَخدِمِیهِ» یعنی ای دنیا کم مٰنگا خدمت ادثا ثَن شونگا خدمت اد کم ثٰنگا خدمت ادثا ثن شونی اوذنگا خدمتکار آیلندر، شو حق کلامنگ حقیقتنی شو وقت داکی بایلردن احساس ادثا بولیاندر چونکه بولرنگ بوقدر کان متاع لری یر و ملک لری و ماشین آلات لری انبار انبار ذخیره لری دسته دسته پول لری هیچ بر گوذ لرنا گورنمانی گویا آٰچ آلغرنگ آٰوغا دوفلشی یالی دنیاگا دوفلیارلر عمرلری تُکنیار گدیار دنیا مقصدلری تُکنمیار واقعا حضرت ابن زبیرننگ فرمایشی حقیقت غا تن بریار بر گن حضرت ابن زبیر مکه ننگ منبرندا خطبه اوقیاندا آیدّی: ای آدم لر پیغمبر علیه الصلوة و السلام شیدب آیدٰردی اگر آدم زاده بر دره دولدرلب غذل بَرلثَدی اکی دره بولمغی اثلاردی اگر اکی بولثا اچ دره بولمغی اثلاردی آدم زادنگ غرن نی هیچ ذاد دولدرمذ مگر طوفرق دولدرر هرکِم ادن تلکا چِلِگِندن توبه ادثا خدای تعالی اونی بٰغشلار دیدی.
پس بو آلدٰوچ دنیاننگ حقیقتی شو فرم بولثا عزیز طالب لر دنیا تجملاتنا گوذ غَرٰلدب آخرت عزتندن یذ دولٰمانگ دنیا دوست آدم لردا آرتقمچ هذیر بارمقا دیب علم اوقیمق دن سست لٰمانگ «اَلجٰاهِلُ یَطلُبُ المٰالَ وَ العٰاقِلُ یَطلُبُ الکَمٰالَ» دیبدرلر یعنی نادان کشی مال اثلار دانا کشی کمال اثلار اونگا گورا غَیرات ادب بو آذٰجق عمری علوم الهی ننگ دائره ثندا تُکدجّک بولملی تا ابدی سرای دا سربلند بولر یالی.
علوم الهی ننگ فضیلتی
الله تبارک و تعالی قرآن کریم دا علمنگ فضیلتنا دلالت ادیان آیات لری کان ذکر ادی شولردن بر نچاثنی شو یردا آیدٰیلی، «وَ قُل رَّبِّ زِدنِی عِلماً»(طه/114) یعنی ثن آیدغل ای بار خدایا ثن منگا علم نی زیاد اد دیب پس خدای تعالی ننگ اوذی دستور بریار، خداینگدن دِلَمَلِی ذاد علم دیب مال زیاد اد دیب دلا دیمدی اونگا گورا خدای تعالی ننگ یانندا بتر اهمیلی ذاد علم دغی شوندن بلّی بولیار و ینا بر آیت دا آیدیار: «و تِلکَ الاَمثٰالُ نَضرِبُهٰا لِلنّٰاسِ و مٰا یَعقِلُهٰا اِلَّا العٰالِمُون»(عنکبوت/43) یعنی شول حق بلا باطلی طَندر یالی مثل لری آدم لر اچن بیان ادرث ولی شو ذاد لرغا دُشنیان بولمذ مگر عالم لر دشنیان در.
و ینا بر آیت دا آیدیار: «یَرفَعِ اللّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُم و الَّذِینَ اُوتُوا العِلمَ دَرَجٰاتٍ»(مجادله/11) یعنی طنگری تبارک وتعالی ثذلرنگ ایمان گَتِرنلرنگذنگ مقامنی بلند ادر و اولرنگ اچندا اوذلرنا علم برلن آدملری بی نهایت اولٰقان درجه لرگا یتشدرر حتی حضرت ابن عباس رضی الله تعالی عنهما فرمایش ادبدر: علماء لرنگ درجه ثی بیلکی مؤمن لردن یدی یذ درجه بلند در هر درجه ننگ آٰرٰثدا باش یذ یل لق یول در حدیث شریف دا گلب در: «اِنَّ العٰالِمَ وَ المُتَعَلِّمَ اِذٰا مَرّا عَلیٰ قَریَةٍ فَاِنَّ اللّهَ یَرفَعُ العَذٰابَ عَن مَقبَرَةِ تِلکَ القَریَةِ اَربَعِینَ یَوماً» یعنی بر عالم و یا بر طالب علم بر اوبدن گچثلر طنگری تعالی شول عالمنگ خاطرنا شول اوباننگ قبرستانندن غرق گن لاب عذابی گوترر، وقتیکه بر عالم شول اوبدن عبور ادندا غرق گن لاب عذاب گوترلیان بولثا گور بٰق همیشه بولثا ناجرا بولر بلکه کان علماءلر کان طالب لر اُیشب شول اوبدا یاشایان بولثلر نا اندازه بولردی حتی غیری لر شوننگ خاطرنا یلقنیان بولثا گور بٰق اوذ لرننگ حرمتی ناجرا بولر؟ اولردن آنگردا حرمتلی ذاد یوق در.
اوننگ اچن پیغمبر علیه الصلوة و السلام آیدیار: «فَمَن اَخَذَ بِهِ اَخَذَ بِحَظٍّ وَافِر» یعنی هرکم علم دن بر مقدار آلثا شول آدم اولٰقان پای آلدی علم ثذ آدم دا پای ثذ غالدی اول جهت دن بعضی سلف لر آیدب درلر: «اَلمُتَعَبِّدُ بِغَیرِ عِلمٍ کَحِمٰارٍ الطّٰاحُونَةِ یَدُورُ وَ لٰا یَقطَعُ المَسٰافَة» یعنی علم ثذ عبادت ادیان آدم بعینی دگرمن آیلیان اشک یالی در هی یوریار یول آشمذ جواذ آیلیان اولغ یوریمگنگ دردندن اوذنی آرّق غویّان در شیلا یوریثدا اوبدن چقا بلیان دالدر علم ثذ آدم دا هرنقدر عبادت ادنی بلن مقام لر طی ادب درگاه الهی غا تقرب طفا بلمذ اوننگ اچن حضرت ابی الدرداء رضی الله تعالی عنه آیدبدر: من بر مسئله نی بلمگم مننگ اچن منگ رکعت نماز اوقیمٰغِمدن افضل در. حضرت ابوهریره و حضرت ابوذر رضی الله تعالی عنهما اکثی آیدبدرلر: بذ پیغمبر علیه الصلوة و السلام دن اشدک پیغمبر علیه الصلوة و السلام بذا آیدی: هرکم علمنگ یولندا اولثا شول آدم شهید اولر گرچه دُشِگنگ اثتندا اولثدا.
خلاصه انسانی اوذگکی مخلوقات دن آرتقمچ ادن ذاد علم در اگر انساننگ آرتقمچ لغی گُیجی بلا بولثدی اوندا دیا انساندن افضل بولردی چونکه دیاننگ گیجی انساندن اُثّم در، اگر انساننگ آرتقمچ لغی گَوْرا بلا بولثدی اوندا فیل انسان دن ارزشلی راک بولردی چونکه فیلنگ گورثی انسان دن اولاقان در، اگر انساننگ آرتقمچ لغی غَیراتی بلا بولثدی اوندا یولبورث انسان دن اگثک بولمذدی چونکه یولبورث انسان دن باطر در، اگر انساننگ آرتقمچ لغی ایمک بلا بولثدی اوندا اوکذ انسان دن عزیز بولردی چونکه اوکذ ایمک دا انسان دن آنگردا در، اگر انساننگ آرتقمچ لغی آرنگٰشمق (آرنٰشمق) بلا بولثدی اوندا ارکک ثرچا (غَرا دٰمٰق) انساندن عزتلی راک بولردی چونکه ارکک ثرچا آرنگش مغا انسان دن اوگدا در، پس انسانی با ارزش ادب بلند مقاما یتشدریان ذاد علم در.
حضرت ابو سعید حسن بن یسار رحمه الله تعالی آیدبدر: «یُوزَنُ یَومَ القِیٰامَةِ مِدٰادُ العُلَمٰاءِ بِدَمِ الشُّهَدٰاءِ فَیَرجَحُ مِدٰادُ العُلَمٰاءِ» یعنی قیامت گنندا علماء لرنگ مدادی (مرکب شیرنل) بلا شهیدلرنگ غاننی درنگلر شوندا علماء لرنگ مدادی اِلَری دُشَر گورنگ اندی بر آدمی که دین یولندا بٰشن کثدرب عیال نی دول غویب اوغلنجق لرنی یتیم آیلندرب گچن شهیددندا عالمنگ درجه ثی یوقری بولدی. ابو الاسود الدیلمی آیدبدر: «لَیسَ شَیءٌ اَعَزَّ مِنَ العِلمِ، اَلمُلُوکُ حُکّٰامٌ عَلَی النّٰاسِ وَ العُلَمٰاءُ حُکّٰامٌ عَلَی المُلُوکِ» یعنی دنیادا علم دن اثّم عزتلی شیء یوقدر، پادشاه لر آدم لرنگ حاکمی در علماءلر پادشاه لرنگ حاکمی در.
حضرت امیر المؤمنین عمر بن الخطاب رضی الله تعالی عنه آیدبدر: «اَیُّهَا النّٰاسُ عَلَیکُم بِالعِلمِ فَاِنَّ لِلّهِ رِدٰاءً یُحِبُّهُ فَمَن طَلَبَ بٰابًا مِنَ العِلمِ رَدّٰاهُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ بِرِدٰائِهِ فَاِن اَذنَبَ ذَنباً استَعتَبَهُ ثَلٰاثَ مَرٰاتٍ لِئَلّٰا یَسلُبَهُ رِدٰائَهُ ذٰلِکَ وَ اِن تَطٰاوَلَ بِهِ ذٰلِکَ حَتّٰی یَمُوت» یعنی ای آدم لر ثذ علم غا یٰبشنگ تحقیق الله تبارک و تعالی ننگ بر غوی گوریان اورتگثی بار در هرکم علم دن بر باب اَوْرَنثا الله تعالی شول اورتگی بلا شول آدمی اورتر اگر شول بنده گناهکار بولثا اچ کرات شونگا کاینر شول اورتگنی شوندن ثویمٰجٰق بولب گرچه شول بنده شول گناه ثی بلا آلوده بولب اولیانچا گدثدا، اِنها علم شریفنگ برکتندن پروردگار عالم اونگا اورتن عزت اورتگثنی آیرمذ یالی بولثا آیرجق دال.
علم شریفنگ شرافتی بی حساب کان در حتی خدای تعالی ننگ عذاب فرشته لری بر محل ننگ اوثتندن عذاب دوکمگا گلن لرندا اول فرشته لر شول محل ننگ اوغلن لرننگ علم اوقیان ثَثلرنی اشدن زمان لرندا بو محل عذاب غا مستحق دال مش دیب گترن عذاب لرنی اکدب بشغا بر مکتب ثذ طالب ثذ محل ننگ اثتندا غویّارلر، پس طالب علم کل ایلاتنگ برکتی در نا بِر اوذننگ یا خانواده ثننگ.
بر گن بر صحابه گلب پیغمبر علیه الصلوة و السلام غا عرض ادیار یا رسول الله مننگ بر دوغنم بار هیچ ایشلمیار من فقط علم اورنجک دیب یٰتیر ایشلاب آذوغه یغنٰیان من فقط بر اوذم کوثنب یورن ثن شونگا آید ایشلثن دیبدر اوندا پیغمبر علیه الصلوة و السلام آیدبدر: شول دوغننگ علم اوقیان بولنثٰنگ ثننگدا ارثغَلنگ شوننگ خاطرنا گینگش لک بولیاندر.
الحاصل علم شریف اکی سرای ننگ آبرٰیی در بعضی سلف لر فرمایش ادبدرلر: «مَنِ اتَّخَذَ الحِکمَةَ لِجاماً اِتَّخَذَهُ النّٰاسُ اِمٰاماً» یعنی هر کم اوذنی علم بلا اویٰنلٰثا آدم لر شونی بٰشدق ادمگا بگنلر «مَن عَرَفَ بِالحِکمَةِ لاحَظَتهُ العُیُونُ بِالوَقٰارِ» هیثی بر کشی پیدالی علم نی بلثا گوذلر شونی اولقان لق بلا گوذلار. حضرت امام شافعی رحمه الله تعالی آیدبدر: علم ننگ شرافتندن در هیثی بر آدم غا بلمگی ثویلثا گر چه بر حقیر ذاد دا بولثا شونگا خوش بولیاندر، هیثی بر آدم دن علم نی رفع ادلثا شونگا ناراحت بولیاندر پس بلیار دیلن گب بگندریان بولثا، بلناق دیلن گب غینندریان بولثا شوننگ اوذی اولٰقان دلیل در علم شریف ننگ آرتقمچ لغنا علم شریفنگ مزایالرنا، موندن ایراک یَتک بولجق بولثنگ «موعظة المسلمین» ننگ اکی لنجی عنوانی «رونق العلوم» نی مطالعه اد.
علم لر اچندا اهمیتلی راگی
بو دنیا داکی اوقلیان اوقولر اکی بولم بولب بولنیار اولقی بولمی: علوم مادّیه یعنی علوم تمدن مثل علم هندسه علم جغرافی علم کشاورزی علم صنعت علم طبابت علم هیئت و… اکنجی بولمی علوم معنویه یعنی الٰهیات و ادبیات مثل علم کلام علم فقه علم تصوف علم قرائت علم حدیث علم صرف علم نحو علم عروض و… اولقی بولمدن حاصل بولن معلوماتنگ آنگر بٰشقی هدفی شو دنیاننگ ترقیاتی در شو دنیادا آباد اونگشغا یتشب غوی هذیر گورمک در اما اکنجی بولم دن طفلن معلوماتنگ نتیجه ثی آخرت غا توجه ادمک در شول ابدی اویی آباد ادب شونداکی جاویدان نعمت لرغا اولشمق در پس علوم مادیات اسباب دنیا در علوم معنویات اسباب آخرت در، دنیا بلا آخرت هیچ وقت قابل مقایسه بولمذ.
اوننگ اچن الله تبارک و تعالی دنیانی آخرت دن اِلری گوریان آدم لرغا کاینب آیدیار: «بَل تُؤثِرُونَ الحَیٰاةَ الدُّنیٰا وَ الآخِرَةُ خَیرٌ و اَبقَیٰ»(اعلی/16و17) یعنی ای نادان لر ثذ ابدی نی اتبرب آٰذٰجق اونگشغی اختیار ادرثنگذ و حالانیکه آخرت ثذنگ اچن بتر غوی در و همیشگی در. پیغمبر علیه الصلوة و السلامنگ «مِن عَلٰامَةِ السّٰاعَةِ کَثرَةُ القُرّٰاءِ وَ قِلَّةُ الفُقَهٰاءِ» دیانی دنیوی علم لرنگ بی ارزش دگنا اشارت ادیار یعنی قیامت ننگ علامتندن در سوادلی آدم لر کوفلب دین بلیان آدم لرنگ آذلمغی شو زمان دا تمام آدم لر زنان و مردان، پیر و جوان بارثی باسواد بولب درلر ولی دین جهتندن همه ثی کور در هیچ بیری تجوید قاعده ثی بلا الحمدنی دوغری اوقیب بٰشٰرمٰیارلر نمازدا یٰلنگشندا سجده سهو ادمثنی بلمیارلر اصول دین و فروع دین دن بر ذاد ثورٰثٰنگ لال بولیار چونکه بو آدم لر بو ذادلرنگ کوچه ثندا دال همه ثی اولقی نوع اوقولٰرنگ ایذنا دُشگلی در همه ثی مادی در.
اِنها عزیز عمرلرنی صرف ادب طفن معلومات لری آخرتی اچن ذره پیدا برمدی پس اهمیتلی اوقو قیمتلی علم اکنجی بولم در یعنی علوم معنویات در منتها اوننگدا هر بر رشته ثندا کمالا یتجک بولثنگ شول رشته دا عمرنگی تُکدملی در همه فن لرندا تکامل طبمغی انساننگ عمری ثغدرمیار مگر کرامت (خارق العاده) بولمثا. اونگا گورا هر فن دن گرک مقدارنگی بلنگدن ثونگرا عزیز عمرنگی اهمیتلی عملغا صرف ادمک لازم در چون انسان قابل ترقی در هر ذادغا یذلنثا شوندا ترقی ادب تکامل طبیاندر، پس انسان گن به گن دن اوثب خداینا یٰقینلشمثا اوندا اوتلدغی در.
پیغمبر اکرم صلی الله تعالی علیه و سلم فرمایش ادیار «مَنِ استَویٰ یَومٰاهُ فَهُوَ مَغبُونٌ» ترجمه هرکم ننگ دُینکی غَذٰنٰن ثوابی بلا شونکی غَذٰنٰن ثوابی دَنگ بولثا اوندا شول آدم مغبون در یعنی زیان چکن در و هرکم ننگ شونکی گنی دُینکی گنندن کم بولثا اوندا ملعون در چونکه اول ترقی ادمانی تنزّل ادی همچنانیکه ابلیس ابتدا دا آنگربٰش عابدلردن بولب ثونگرا بدبخت بولب آیلنشی یالی، هرکمنگ شونکی گنی دینکی گنندن آرتقمچ بولثا اوندا شول آدم مرحوم در یعنی رحمت الهی غا یتشن کشی در.
دین علماءلری شو یردا فکرا دِشب اویلنشدلر ناما ایش ادثک شونکی گنمذ دینکی دن آرتق بولرقادیب، اگر گندا روزه توتثق اوندا همه گن برابر در اگر نماز اوقیثق شو گن اکی رکعت ارتیر دورد رکعت بیرگن آلتی رکعت هکذا ثونگراقی گن موننگ دا نهایتی یوق در آذ فرصت دا انساننگ طاقتندن چقجق، اگر صدقه برثک بو گن بر تومان ارتیر اکی تومان بیرگن اچ تومان هکذا ثونگراقی گن موننگ دا اندازه ثی یوقدر بٰثم عهده دن خارج بولجق در، اگر قرآن اوقیثنگ بودا شیلا بٰثم (درَّو) بشر یغدیندن چقجق اوننگ اچن علماءلر اتفاق بولب ترقیات عبودیت نی فقه علمنا باغلٰدلر و شو علمنگ ایذندا عمرلرنی تُکدِّلر زیرا که هرگندا طفن معلوماتی گچن گن لَرِنداکی معلوماتندن بشغا در اوننگ اچن حضرت الامام الربانی محمد بن حسن الشیبانی رحمه الله تعالی فرمایش ادبدر: «انَّ صِنٰاعَتَنٰا هٰذِهِ مِنَ المَهدِ اِلَی اللَّحدِ فَمَن اَرٰادَ ان یَّترُکَ عِلمَنٰا هٰذٰا سٰاعةً فَلیَترُکهُ السّٰاعَة» ترجمه: تحقیق بذنگ شو ایشمذ ثٰلّٰنچٰق دن قبرا بٰریانچا در هیثی بر کشی بذنگ شو فقه آدلی علم مذی بر ساعت ترک ادمگی اثلثا ساعت شول کشینی ترک ادثن یعنی شول کشی اولثن دیدی.
حضرت ابویوسف رحمه الله تعالی ننگ مرض موت وقتندا فقیه ابراهیم بن الجراح ثورمغا گلدی حضرت ابویوسف رحمه الله تعالی دا اوذنی بلیاردی ابراهیم بن الجراح دن ثوردی: «رَمیُ الجِمٰارِ رٰاکِباً اَفضَلُ اَم رٰاجِلاً» یعنی شیطانا داش آطنگدا آیق اولغلی بٰرب آطمق غوی می یا دا پیادا آطمق غوی می؟ ابراهیم جواب طبمدی ینا ابویوسف رحمه الله تعالی ننگ اوذی جواب برب آیدی: جمره اولی بلن جمره وسطی دا پیادا برب آطمق غوی جمره عقبه دا منب آطمق غوی شو جوابی برندن ثونگرا وقت گچمانی جاننی تسلیم ادبدر. انها بو عزیز لرمذ عمرلرننگ ابتدا ثندن تا انتهاثنا چلّی فقه علمنی اورنمک و اوردمک دا مشغول بولب گچندرلر و شو علمنگ رشته لرندا تکامل طفب مقتدا به بولدلر.
فقه ننگ اعتقادیات دیگن رشته ثندا برجسته بولن بذنگ مرجع تقلیدمذ الامام محمد ابومنصور ماتریدی رحمه الله تعالی در، فقه ننگ عملیات دیگن رشته ثندا تکامل طفب بذلرگا رهبر بولن الامام النعمان ابوحنیفه رحمه الله تعالی در، فقه ننگ وجدانیات دیگن رشته ثندا اولی پای آلب بذنگ طریقت مذدا پیشوا بولن حضرت الشیخ محمد خواجه بهاء الدین نقشبندی در، بذنگ ترکمن لرمذ شو امام لرغا تقلید اَدَنثَنگ ماتُرِیدِیِّه حَنَفِیِّه نقشبندیّه دیرلر، بذدا شولرنگ یول لرنی دیرلدجک بولملی و شولرنگ مذهب لرنا رواج برجک بولملی.
علم اوقیمق دا نیت نی خالص ادمک
ای عزیز طالب علم ثَن دنیاننگ بی ارزش لگنی بلنگدن ثونگرا علوم الهی ننگ فضائل لرنا یتک بولنگدن ثونگرا علم لر اچندا انکی اهمیت لی راک نی انتخاب ادب شونگا غرشی یُذلَنَنگ دن ثونگرا ادملی ایشنگ تصحیح نیت در، یعنی انکی اونچا نیتنگ دوغِرلٰملی، علم اوقیمق دن غرضنگ خدای تعالی نی راضی ادمک بولملی، اوذنگدن و اوذگالردن نادان لغی آیرمق بولملی و طنگری تعالی ننگ دین نی دیرلدمک و اسلامی باقی غویمق بولملی و علم اوقیمق دن قصدنگ خدای تعالی ننگ برن نعمت لرنا الایطا عقل نعمتنا بدن ثغلغنا شکر ادمک بولملی، آخرت دارندا عذاب لردن آسوده بولب جنت جاویدان دا جایلشب حق تعالی ننگ هذیرلی دیدارندن همیشه هذیرلنب دورمق بولملی.
پیغمبر علیه الصلوة و السلام آیدیار: «اِنَّما الاَعمٰالُ بِالنِّیٰاتِ وَ اِنَّما لِکُلِّ امرِئٍ ما نویٰ» یعنی عمل لرنگ حکمی نیت بلن در نیتی دوغری بولثا عملی دوغری در نیتی فاسد بولثا عملی دا فاسد در، تحقیق هر بر آدم اچن اوذننگ نیت ادن ذادنا یتشمک بار در. اونگا گورا شو علم شریف نی آخرت اچن اوقیثنگ آخرت پاینگا یَتِشرثنگ اگر دنیا اچن اوقیثنگ دنیا مقاما یتشرثنگ ولی آخرت دن بی پای غالرثنگ اول جهت دن علمی، آدملری اوذنگا بٰقدرجق بولب اوقیملی دال شو دنیادا ریاست الا گترجک بولب فقط بشرنگ یانندا محترم و محبوب بولجق بولب اوقیملی دال چونکه پیغمبر اکرم صلی الله تعالی علیه و سلم فرمایش ادبدر: «مَن طَلَبَ العِلمَ لِیُجٰارِیَ بِهِ العُلَمٰاءَ اَو لِیُمٰارِیَ بِهِ السُّفَهٰاءَ او یَصرِفَ بِهِ وُجُوهَ النّٰاسِ اِلَیهِ اَدخَلَهُ اللّهُ النّٰارَ» یعنی هر کم شو علم شریفی اوقیثا علماءلر بلن جدل لشندا اثم چقمق اچن یا احمق لر بلن دعوا لشندا غالب بولمق اچن یادا آدم لرنگ یُذنی اوذنا بٰقدرب شهرت لنمک اچن، خدای تعالی شول آدم نی جهنم گا اوقلار نعوذ بالله من ذلک، اونگا گورا هیورا خبردار بولملی دثلاب نیتی دوغرلملی.
ینا بر حدیث دا پیغمبر علیه الصلوة و السلام آیدیار: «مَن تَعَلَّمَ عِلماً مِمّٰا یُبتَغیٰ بِهِ وَجهُ اللّهِ لا یَتَعَلَّمُهُ اِلّا لِیُصِیبَ بِهِ عَرَضاً مِّنَ الدُّنیٰا لَم یَجِد عَرفَ الجَنَّةِ یَومَ القِیٰامَةِ» یعنی هرکم الله تعالی ننگ راضی چلغی اثلنیان علم لردن بر علمی اورنندا خدای تعالی اچن اورنمثا بلکه شول علم بلن دنیا ننگ متاع ثنا یتشجک بولب اورنثا شول آدمنگ بورننا جنتنگ ایثی قَقمذ جنتنگ ایثی دا باش یُذ یِلّق یردن کوکیان در پس بو آدمی ننگ بورننا جنتنگ ایثی دگمجک بولثا بلی بولیار بو آدم جنتنگ باش یذ یلّق غولٰیندن دا برمجق لغی.
هیچوقت عمل نتیجه بررمقا دیمانگ خالص نیت بولمثا بو حقدا ینا بر صحیح حدیث بار: «اَخلِصُوا اَعمٰالَکُم لِلّهِ فانَّ اللّهَ لٰا یَقبَلُ اِلّٰا ما خَلُصَ لَهُ» یعنی عمل لرنگذی فقط خدای تعالی اچن ادنگ تحقیق الله تبارک و تعالی هیچ بر عملی قبول ادمذ مگر اوذی اچن خالص ادلنن عملی قبول ادر او جهتدن عمل دن اونچا دوغری نیت لازم در کج نیت بلن مقصدا یترمقانگذ دیان ابد گماننگذ بولمثن غیشق نیت بلن ادلن عمل دن عمل ثذ ادلن نیت افضل در «نِیَّةُ المُؤمِنِ خَیرٌ مِن عَمَلِهِ» دیبدرلر یعنی مسلماننگ نیت ثذ ادن ایشندن یادا غیشق نیت بلن ادن ایشندن هیچ ذاد ادمانی یٰغشی ذادنی نیت ادمگی آرتقمچ در، کونلرمذنگ «یٰغشی نیت یارفی دولت» دیانلری شونگا گورا در.
یر بلن آسماننگ آرثنی دولدرب ادن عبادتنگ نتیجه برجک دال تا صالح نیتنگ بولمثا عمرنگ تُکنیانچا اوقیان علمنگ دا پیدا برجک دال تا خالص نیتنگ بولمثا، نیت خالص بولثا آذٰجق عمل دا ثٰنگا نجات برجک پیغمبر علیه الصلوة و السلام فرمایش ادیار: «اَخلِص دِینَکَ یَکفِکَ القَلِیلُ مِنَ العَمَلِ» یعنی ثن دیننگ خالص اد آذجق عمل دا ثنگا بث در نیت خالص بولندا انتجک عمل دا کاننگ اورنندا بولایانی اچن بر حدیث نی اشدّرین «نَظرَةٌ اِلیٰ وَجهِ العٰالِمِ اَحَبُّ اِلیٰ اللّهِ مِن عِبٰادَةِ سِتِّینَ سَنَةً صِیٰاماً وَ قِیٰاماً» یعنی احترام نظر بلن عالمنگ یُذنی برجا ثٰفٰر گوذّمک خدای تعالی غا غوی در آلتمش یلاب گیجا قایم گندیذ صایم بولب عبادت ادنندن. گورنگ اندی شو عالم خدای تعالی غا یٰقین در خدای تعالی ننگ شوندن خوشنودلغی باردر بلکم شوننگ برکتندن مٰنگدا یوقاثن دیگن نیت بلن بر ثفر محبت نظرنی ثلندا آلتمش یلقی عبادتدن افضل بولیار اما عالمی عداوت نظری بلن گوذّثا تحقیر و تمسخر نظر بلن گوذّثا اوندا خدای تعالی دن دٰش دُشب دینندن آذٰشیار پس غوی نیت آذجق عملنگی کوفلدب مباح عمل لرنگی عبادت غا دوندرر تلکه نیت ادن خیر عمل لرنگی شرکا اورب تمام احساناتنگ ثورب یلا برر، اوننگ اچن عزیز عمرنگی کویدرب علم اوقیجق بولثنگ نیّتنگ دوغرلا قصدنگ پاکلا اعتقادنگ بجر فقط بیک پروردگارنگا بنده لک ادمک جهتلی و شوننگ بیرق لرنی برجای ادب اوذنگدن راضی آیلندرمق جهتلی بو دایره قدم غوی تا اکی سرای دا سرافراز بولر یالی.
کامل کشینی استاد توتنمق
طالب علم نیت نی خالص ادب علم شریف گا قدم غویملی بولندا انکی اونچا یغشی اویلنشملی و چندن فکرلنملی علماءلر اچندا انکی عالم راق و پرهیزکارراق یاش اولی راق و علم اَوْردماگا اخلاصلی راق آدمینی انتخاب ادب شونی اوذنا استاد آیلندرملی. اگر درسا عالم بولمثا اوندا استفاده ادمک هیورا دشوار بولر، اگر پرهیزکار عابد بولمثا اوندا اوننگ برکتی هیورا آذ بولر، اگر تجربه گورن یاش اولی بولمثا اوندا علم اوردمگنگ طرزنا بتر یتک بولمذ، اگر علم اوردماگا اخلاصی بولمثا تحصیلات ترقی ادمذ، شو شرایط لری جمع ادن کشینی استاد توتنملی تا استفاده کامل بولر یالی همچنانیکه اوذ مذهب بٰشمذ حضرت امام اعظم ابوحنیفه رحمه الله تعالی کان فکر و اویلٰنشق ادندن ثونگرا شول زماننگ عالم راغی و پرهیزکار راغی و یاش اولی راغی بولن حضرت حماد ابن ابی سلیمان رحمه الله تعالی نی اختیار ادب استاد توتنشی یالی حضرت امام اعظم حماد دن درس بٰشلاندن ثونگرا آیدب در «وَجَدتُهُ شَیخاً وَقُوراً حَلِیماً صَبُوراً» یعنی من حضرت حماد نی الّی یاش دن گچن بر جایلی و خوش اخلاق و جدملی مهربان آدم گوردم و ینا آیدب در: «ثَبَتُّ عِندَ حَمّادِ بنِ اَبِی سُلَیمانَ فَنَبَتُّ» یعنی من شول عزیز استادم حماد بن ابی سلیمان ننگ یانندا طوخطَدم (دوردم) هیچ آیرلمدم اوثونگ گوگردم یعنی خیر مقصدما یتشدم.
شوجرا کامل کشینی طَفنگدن ثونگرا بکُلّی ارک اختیارنگ شونگا برملی و شوننگ دستوری بلا اوقیملی غَید دیان وقتی غیدملی گل دیان وقتی گلملی هیچ وقت اوذ رأینگ بلا گدملی دال چونکه اول خبره استاد ثننگ نامدا ترقیاتنگ بار دغنی ثندن غوی بلیان در اوننگ اچن استادنگ هیثی فن دن هیثی کتاب دن اوقی دیثا چشم و اطاعت دیب دورملی هیثی کتابی هیثی متنی یاد آل دیثا جان و دل بلن قبول ادب بیرغنی بترملی تا ابدی سعادت غا یتشر یالی.
استادنگ احترامن ثقلمق
طالب هیچ وقت علم طبمذ و طفن علمندن منفعت گورمذ مگر استادنا احترام ادمک بلن نتیجه آلر و استادنی ثیلمق بلن برکت طفر، استادنی ثیلمق هم علمنی ثیلمق در. حضرت علی کرم الله تعالی وجهه فرمایش ادبدر: «اَنٰا عَبدُ مَن عَلَّمَنِی حَرفاً وَاحِداً اِن شٰاءَ بٰاعَ و اِن شٰاءَ اَعتَقَ و اِن شاءَ اِستَرَقَّ» یعنی من اوذما بر حرف اوردن آدمی ننگ غولی، منی هالٰثا ثطثن هالثا آذاد ادثن هالثا غولِّقچی ادثن.
علم تعلیم برن آدم ثننگ دینی آطانگدر بلکه آطانگدن دا ارزشی آرتقمچ در آطانگ حیاتنگا سبب در استادنگ نجاتنگا سبب در اوننگ اچن استاددن آنگردا احترامی لازم بولن احدی یوقدر حتی بعضی اولقان مقاملی آدم لر آیدب در لر شاگرد استادننگ خاتوننی آلملی دال استادی اولندن ثونگرا یا طلاق برندن ثونگرا گرچا فتویٰ دا رخصت بولثدا تقویٰ فتویٰ دن یوقری در اگر آلثدا دنیا و آخرت برکتی بولمذ اول جهت دن استادنگ ادبنی ثقلملی استادنگ اوندن یوریملی دال استادنگ اوتریان جایندا اوترملی دال استادنگ یانندا اجازه برمثا کبلملی دال، استادنگ یادٰو حالندا سؤال ادملی دال المدام وظیفه شناس بولملی وقتنگ قَرٰمٰلی اوینا گدثا، ثن برب غَفثنی ققملی دال تا چقیانچا صبر ادملی همیشه استادنگا محبت ادب و شوننگ حقندا دعاء خیر ادب همیشه راضی چلغنی اثلاب گذملی.
استادا احترام ادمک دن در استادنگ اولادلرنا احترام ادمک و استادنگ دوغن لرنی و غرندش لرنی ثیلمق، حضرت شیخ السلام صاحب هدایه آیدبدر: بخارا شریف دا بر اولقان پیشوا ننگ بیری مسجد دا درس برب دورن حالندا ناچا گذک یوقری غَلبدر شول قیامنگ سببنی ثورٰلندا آیدبدر مننگ استادمنگ اوغلی کوچه دا اوغلنجق لر بلا اوینیار گاهاً یورتب مسجدنگ غفثندن گچندا شونگا گوذم دشیار شونگا احترام ادب غلیارن دیبدر اونگا گورا استادنگ اهل اولادلرنا بلکه دوغن و غرندش لرنا احترام ادمک لازم در اولی مقامنگ ایثی بولن قاضی فخرالدین الارسابندی رحمه الله تعالی آیدبدر: من شو مقامی استادما خدمت ادب طبدم دیب من استادم ابو زید الدَّبُوسی ننگ اوتذ یلّاب نهارنی بشردم بر لقمه ثنی ایمانی حتی دوذنی دا دادمذدم دیبدر.
حضرت الامام الاجل شمس الائِمَّة الحَلوائی رحمه الله تعالی بٰشنا بر ایش دشب بخارا شریف دن گوچب دهاتلردا بر اوبدا غونیار حضرت امامنگ کوپ شاگرد لری سلامنا گلیارلر ولی ابوبکر زرنجری گلمیار امام حلوائی بر وقت ثٰطَشندا ثوریار هی گورنمیانگ؟ دیب، زرنجری آیدیار: من اجم ننگ خدمتنا مشغول بولدم گلا بلمدم دیار شوندا حضرت امام شمس الائمة الحلوائی رحمه الله تعالی آیدیار: «تُرزَقُ العُمرَ وَ لاتُرزَقُ رَونَقَ الدَّرس» عمر برکتنگ برلر اجنگ گا خدمت ادمگنگ سببلی علم برکتنگ بولمذ استادنگا گلمیاننگ سببلی شوندن ثونگرا زرنجری گا علم اوقدمق میسر گلمانی بی بهره دنیادن گچب در.
خلیفه هارون الرشید اوذ اوغلنی حضرت اصمعی ننگ یاننا ایبرب در علم ادب اورنثن دیب گنلردا بر گن خلیفه، اصمعی ننگ زیارتنا گلبدر گورثا حضرت اصمعی طهارت قلب آیغنی یوب اوترن، خلیفه ننگ اوغلی دا ثونی آقدیان، خلیفه اصمعی دن انتقاد ادب آیدیار: یا اصمعی نامادیب مننگ اوغلما ادب اوردمانثنگ؟ حضرت اصمعی آیدیار: اوغلنگ آدابندا ناما نقصان بار؟ خلیفه آیدیار: اول ثو آقدیار آیغنگ اوذنگ یویارثنگ، حقیقت ادب بر ال بلن ثو آقدملی اول بر الی بلن دا استادنگ آیغنی یوملی.
خلاصه استادنگ اودنی یقب کلنی اتبرثنگدا هنیذ آذ در هیثی بر آدم استادنا خدمت ادمثا علم آطثنا محبت باغلمثا استادننگ اهل اولادلرنی غوی گورمثا بی شک اول کشی برکتدن محروم در. استادننگ یرگنی انجدن آدم استادننگ شریعتا موافق بیرق لرنی بترمانی بلکه استادنا عداوت باغلاب مخالف بولن آدم بلنگ اکی جهان شرمنده ثی در. حضرت بایزید بسطامی قدس سره ننگ بر شاگردی اوذی بلن چپ دشب مخالفت ادبدر حضرت بایزیدنگ یانندا شوننگ گرنگنی ادنلرندا حضرت بایزید آیدبدر: «دَعُوا مَن سَقَطَ مِن عَینِ اللّه» یعنی خداینگ گوذندن دشن آدمینی غوینگ اول دنیا و آخرت یگرنجثی در. شوندن ثونگرا بثم شول کشی مخنث لر بلا توتلب داشلنب اولدرلب در نعوذ بالله من ذلک خدای ثقلثن استاد بلا ترث دشمک دن.
علم اوقیمغنگ ترتیبی
طالب علم دثلاب اویلنشملی علم اوقیمغا مانع بولن علاقه لردن آیرلشملی دنیا هٰلاوٰدندن ال چکملی مثل مرجع تقلیدمذ حضرت الامام الاعظم ابوحنیفه رحمه الله تعالی یالی. حضرت امام اعظم ننگ دثلابقی کسبی سودا ادمک دی، عبدالرحمن آدلی کشی بلا اورطق سودا ادردی وقتیکه علم اوقیمٰغا یُرگنی اورندن ثونگرام بکلی شول سوداثنی اوذ شریکنا طبشرب علم اوقیمٰغا یٰطدی.
فقط علمنگ اوذندن بشغا ایشنگ بولملی دال بر آدم هم علم اوقیب هم سودا ادجک بولثا بٰشٰرمذ هم علم اوقیب هم ماشین ثُرجک بولثا بشرمذ هم علم اوقیب هم زراعت اکجک بولثا بٰشٰرمذ هم علم اوقیب همدا خلقنگ طوینا و یاسنا یتشجک بولثا بٰشٰرمذ یعنی شو ایشلرگا انجام برب همدا علم اوقیان دیثا بلنگ اول آدم علم دن هیچ بر پایی یوقدر فقط روحانی لباسن گیب خلقی آلداب یوران آدم در.
علم اوقیان آدمنگ علم دن بشغا آشناثی بولملی دال حتی کونلر بو حقدا مبالغه ادب آیدب در لر: علم اوقیجق آدم غذق غا اوج چقرمغی بلمثن. علم اوقیان آدم استاد و شریک لرندن بشغا کشینی طنیمثن حتی علم اوقیان آدم اویلنمثن تا ختم ادیانچا یا ختم غا یقینلٰیانچا، اویلنمک اوننگ فکر لرنی دٰرغَدب علم شریف دن اولی پای آلمغا مانع بولر مقاصد عالی غا یتشب فنون علم دا برجسته بولمق دن محروم غویر علم شریف دن حظ وافر آلجق آدم همه ذاددن اوذول حضرت علی کرم الله وجهه ننگ شو فرمایش لرنی درک ادملی و شو گهربار ثوذ لری اوذنا اساس قرار برب شوندن پیروی ادملی:
| اَلَا لَن تَنَالَ العِلمَ اِلَّا بِسِتَّةٍ | سَاُنبِیکَ عَن مَجمُوعِهَا بِبَیَان | |
| ذَکَاءٌوحِرصٌ واصطِبَارٌ وَبُلغَة | وَ اِرشَاد اُستَاذٍ وَ طُولُ زَمَان |
ترجمه: خبردار بول من ثنگا طبشرغی بریارن ثن هرگز مطلوب بولن علم غا یتشب بلمرثنگ مگر آلتی ذاد بلن یتشرثنگ من ثنگا شول آلتی ننگ بارثنی بربر بیان اَدَیِن: اولقثی زیرک عقل و کثگیر ذهن اکنجثی اخلاص اچنجثی جدملی بولمق دوردنجثی خرجی باشنجثی یولا ثلن استاد آلتنجثی اوذق وقت.
علم اچن شو آلتی مقدمه گرگدر شو آلتی ننگ هربیری بولمثا علم طفلمغی مُحال، وقتیکه طالب علم دا استعداد ذهنی بولمثا هیچ بر لفظنگ معناثنی فهم ادمگا گُیجی یدمثا انا دوغما دشمثذ بولثا اوندا اول آدم عالم بولمغا سزاوار دال در. یادا ذهن و ذکاوتی بولب دا هواسی بولمثا علم اوقیمغا سعی ادمثا بِلَنِنا بگنب بلمدگنا غینٰنمثا اول آدم غا علم طفلمذ علم دن پای آلجق بولثا بِتَو آرزو، کامل اخلاص گرگدر. ذهن لی و هم هواسلی بولب دا کم حوصله بولثا اوندا مقصدا یتشا بلمذ علم اوقیمق دا هر جرا مشقت لر عارض بولر درسنگ غین لغی اوی ایل دن آیرلغنگ آجلغی داملالرنگ و یولدش لرنگ بریان اذیت لری و بولردن دا بشغا هزار جُرا غین چلغا دوچار بولر تا شول مشقت لرغا صبر ادب جدنمثا علم آرزوثنا یتشا بلمذ چونکه طنگری تبارک و تعالی ننگ اوذی مقدس کلامندا فرمایش ادیار: «اِنَّ مَعَ العُسرِ یُسراً»(شرح/6) تحقیق مشقت لق دن ثونگرا در راحت لق اونچا اَلَم ثونگرا هذیر گلر اول جهت دن آیدلب در: «خَزَائِنُ المِنَنِ عَلیٰ قَنَاطِرِ المِحَنِ» یعنی مقصود لرنگ خزینه لری مشقت لرنگ کوفرثی اوذا در اوّل زحمت کوفرثندن گچملی اوثوم راحت چلغا یتشملی ذهن لی اخلاص لی صبر لی بولنی بلن دا علم طفا بلمذ تا اوذنا کفایت ادر یالی خرجی ثی بولمثا ایمگا ایچمگا گیمگا ذاد طبمثا بلکه غرننی دویرمق غیغی بولثا علم اوقیمغا اَلِی یتمذ پس علم اوقیجق آدمنگ اوذنا کفایت ادر یالی خرجثی بولملی.
بو دورد صفتی تکمیل بولنی بلن دا علم طفا بلمذ تا اونی ارشاد ادب دورن استاد بولمثا طالب علم نی ارشاد ادب مقصدا یترجک استاد دا اکی خاصیت بولملی اولقثی شول استاد عالم بولملی تدریس ادیان فن لرندا وارد بولن اشکالی آچب طالب علمنی قانع ادیان بولملی اکنجی خاصیتی اوردمگا حریص بولملی عالم بولب دا اوذ ایشندن الی ثُیشمیان استاد طالب علم غا پیداثی یتمذ خلاصه استاد برجا ملاثی بولثدا منگ ملاثی بار یالی پابند بولب اوترن آدم بولملی. شو باش صفت تکمیل بولثدا علم غا یتشب بلمر تا طول زمان گچیانچا یعنی آذجق وقت دا اود بولنگدٰدا یقجق یرنگ یوق دیلیانی شو در، پس علم اوقیجق آدم اوذق زمانلر علم دایره ثندا دور وُرملی تا علم الهی دن اولی پای آلر یالی.
علم اوقیجق آدم اچن دثلاب شو آلتی مقدمه تکمیل بولملی اوندن ثونگرا شو ترتیب بلا درس اوقیملی: درس آلندا اوذننگ استعدادنا گورا آلملی تا معنی ثنا تکمیل دشنر یالی و عبارتنی غوی یاد توطر یالی و هر هفته داکی اوقیان درس لرنی استادنا یا داملاثنا پنج شنبه گن غولق آثدرملی و هر کتابی چقندا شونی بشندن تا آخرنا چلی یاد توتملی اگر یاد توتمثا ایندکی کتابی بشلملی دال و متن کتاب لرنگ همه ثنی یاد توتملی و هر وقت استادی درس برمک اچن درسخانه بٰرندا بلا برب تا اوذ درس ننگ نوبه ثی گلیانچا ایذنداکی درسلرگا غولق آثملی و شول درس لردا ناما اشکالی بولثا استاددن ثورملی و ثونگرادا شول درس لری اوقیان اوغلن لرغا آیدب برملی اگر اولر درس آیدِّرمٰثٰلردا شولرنگ درسلرنی گویا اوذ درسی یالی مطالعه ادملی چندن اهمیت برملی.
خلاصه کلام طالب علم ایذنی بلمثا اوگا کدجک بولب دورملی دال ینا غیطلاب ایذنی اوقیملی تا بلب نتیجه آلر یالی و اندکی اوقیجق لری دا آسان بولر یالی اگر شو وقت قی درس لرنی بلمانی گدثلر اندی گلجک درس لری اوندن دا غین در اونگا اصل دشنمذلر اوننگ اچن ابتدا دا دوغری بولملی تا انتهاثی دوغری چقر یالی شو مثل سائردن استفاده ادملی «خشت اول گر نهد معمارکج تا ثریا میرود دیوار کج» یعنی اگر اوستا دثلابقی داشنی غیشق غویثا تا اولکرا بریانچا اُورن طُوفاردا اگری در، اونگا گورا دثلاب دن دشنب گدملی دثلاب دن دُشنمَثَنگ ثونگرا دُشنمَگِنگ محال در.
و بردا دثلاب دن سعی ادملی اورنَنجا علم لرنی یاد توتملی قواعد علمیه دن هر نقدر یاد توتثنگ شو مقدار دا عالم درثنگ اما یاد توتمانی اوقیان درس لرنگ اول فقط کتابنگ اچندا غالر ثننگ وجودنگدا اول معلومات لردن ذاد یوقدر شول کتابنگ حقندا ثندا عواملر بلا آیغی دَنگ ثِنگ پس علم دیب قلبنگا ثٰلٰن معلوماتنگا آیدیاندرلر. حضرت حجة الاسلام امام محمد غزالی فرمایش ادبدر: من استرآباد دا حضرت امام ابونصر اسماعیلی دن درس اوقیان وقتمدا تعطیل بولب اوذ وطنم طوس غا غیدب بریاقام یولدا اوغرلر دوچار بولب منی طالدلر، بار یوق اساسمی آلدلر و استادمدن استفاده ادن مسائل لرمنی یذن مجموعه دفترم باردی اوندا آلدلر، من همه ثندن بتر شول دفترم گا غینٰنب غتی ناراحت بولدم نادرمی بلمانی آخرالامر شول اوغرلرنگ بشدغنا برب یلبردم و آیدم: مندن آلن ذادلرنگذنگ همه ثی ثذا حلال بولثن فقط مننگ شول مجموعه دفترمی برنگ اگر برماننگذ بلن دا اول ثذنگ هیچ بر دردنگذا دگجک دال. اوندا اوغری (بٰثمٰچی) بشدغی آیدی: ثن ناما سببلی بیلکی اسبابلرنگا غیننمانی فقط شو دفترنگا غیننب شونی دلیانگ و شول درکلی آنگربش خواهش ادب یلبریانگ دیدی، اوندا من آیدم: طوس دن استرآباد غا سفر ادب اویدن ایلدن آیرلب نچا مدت لر غربت دا غالب زحمت لر چکب طفن معلوماتنگ همه ثی شول دفترنگ اچندا در اگر شول دفتر المدن گدثا اوندا تمام چکن زحمت لرمنگ همه ثی هدر گدیار دیدم شوندا اوغرلر بشدغی غتی لقلقلاب گلدی و آیدی: شو بر پنجه کاغذ الدن گدنی بلن آردن آیرلیان علم دن علم بولمذ دیدی و ینا آیدی: اول ناجرا علم در اوغرلر شونی اوغرلاب یا غلطمن لر النگدن آلب ثنی نادان آیلندریارلر دیب دفتری الما بردی خدای تعالی شول اوغرلر بشدغنی مننگ هدایتم گا سبب ادی و شوننگ آیدن گبلری تا اولیانچام غولغمدن گدمدی شول واقعه دن ثونگرا من اوقو روشمی اُدگدّم هرنامایی که اورنثم اونی یاد تودّم و هیچ بر احدی وجودم دن آلب بلمذ یالی آیلندردم. ای عزیز طالب علم لر همه لرنگذنگ بولملی طریقه نگذ شوجرا در ناما اَوْرَنثنگذ یاد توتنگ همه ملکنگذ بار یوق سرمایانگذ قلبنگذدا بولثن هیچکم اونی ثذدن سلب ادب بشرمثن.
علم شریفنگ آفتی
ای عزیز طالب علم، علم طبمق هرچند دشوار بولثٰدا علم شریف کان آدم لرا حاصل بولیاندر ولی شول علمنگ اوذندن اثتم بولن آفتی بار در شول آفت گلب بکلی علمی نابود ادیان در. علم شریف دا بای بولن کوب آدم لر شول آفتنگ الندن ورشکست بولب فقیر غالن درلر. برنچا آدم لر نقدر مشقت لق بلن یری ثُریارلر دکس اوریارلر تخم ثبیارلر هزاران مشقت لق بلن پامغی گوگردیارلر ناچا مرتبه اوت اوریارلر کرکی اوریارلر ناچا مرتبه ثُوٰریارلر غَوٰچا اغشلاب جنگل یالی بولندا هوذٰثِننگ دیبندن کرم خاردار دوراب هوذانی غوردیار هیچ بهره برب بلمیار وقتیکه هوذا بولمٰندن ثونگرا آغچ یفرق دن ناما پیدا بار انها بو بیچاره زارعنگ تمام چکن زحمتی هدر گدّی گویا شوننگ یالی ثننگدا نقدر جبرلر چکب داش یثطنب طفن علم لرنگا آفت گلب از بین گدمگی دش دالدر تا که ثن شول آفتنگ اَوِندا آماده لق گورب شوندن دفاع ادمثنگ همچنانیکه کرم خاردارنگ اوندا سم پاشی لق بلن دفاع ادلشی یالی.
اندی شول علم شریفنگ تننا دشیان ایجینی منبع العلوم بولن بیک پیغمبر مذ صلی الله تعالی علیه و سلم اوذننگ بٰل یالی گبلری بلن بیان ادبدر: «آفَةُ العِلمِ النِّسیٰان» یعنی علمنگ ایجثی اونتمق در اورنن علمنگی اونتمق دن آنگردا اولقان مصیبت یوقدر چونکه اوذنگی شونگا مشغول ادب استادنگی مشغول ادب داملانگی مشغول ادب آطانگ انانگ خدمتندن آیرلب تمام کسب و کارنگ تعطیل ادب بکلی اوی اونگشق دن گوذ یومب طفن معلوماتنگ گم بولثا، اوگرننجا قواعد لرنگ یرگنگدن چقثا شوندن اولقان ناما آونج بار؟ شو آفتنگ یتریان ضررلرنا دشنیان بولثنگ شوننگ بلا مبارزه ادملی شول بلای عظیم ننگ یولنی آچیان اسباب لری ریشه کن ادجک بولملی شوننگ یولنی آچیان سبب لرنگ انکی اولقانی معصیت در یعنی گناه بلن آلوده بولمق در حضرت امام شافعی فرمایش ادبدر:
| شَکَوتُ اِلیٰ وَکِیعٍ سُوءَ حِفظِی | ||
| فَاَرشَدَنِی اِلیٰ تَرکِ المَعٰاصِی |
یعنی من وکیع دیگن عالم غا یادم دن چقرغندغمی عرض ادّم اول سرور دا منی گناه ایشلری ترک ادمگا گوندردی یعنی ثن گناه بولن ایشلرنگ هیچ بیرننگ چمندن برما دیدی و اوثونگ ینا آیدّی:
| فَإنَّ الحِفظَ فَضلٌ مِّن اِلٰهِی | ||
| وَفَضلَ اللهِ لٰایُهدیٰ (لایُعطیٰ) لِعٰاصِی |
یعنی یادداش بولمق پروردگار عالم ننگ فضلی در الله تعالی ننگ فضلی دا گناه کار آدم غا برلیان دال در پس یادداش لک گترجک ذاد گناه دن پرهیز ادمک در و تقوی لغا اِلَری دورمق در و ینا گیجلر نماز اوقیمق، غذانی آذ ایمک، صلواتی کان آیدمق، قرآن کریم نی یُذندن تلاوت ادمک، آغذنگا مسواک اورمق، بٰل و بشغا ثیجی ذادلری مدام ایمک یعنی همیشه ثیجی چل بولمق و هر گن آج اوذا یگرم بیر دانه گوک اُذم ایمک و هر بر غاقلق کثیان ذادلری ایمک، یادداش لک گترر حافظه نی کوفلدر اونتمق آدلی آفتنگ یولّرنی باغلار.
اما دنیا ایشلرنی کان غیغی ادمک، دنیاننگ علاقه لرنا مشغول بولمق، هر بر غاقلق کوفلدیان ذادلری مدام ایمک، ترشی آلما ایمک، یٰلٰنگچ اندامی گذّمک، قبرلر بشنداکی داش لرنگ خط نی اوقیمق، دُیالر خطرنی بولب گچمک، یَنگثانگ چوقرندن غان آلدرمق، بت نی دیری یرا اوقلمق، نهاری کان ایمک، ثوی کان ایچمک، ترشی چل بولمق شو ذادلرنگ همه ثی یادداش لغی آیرب اونِتجٰنلِق گتریان ذاد در طالب علمنگ شو ذادلردن پرهیز ادمگی حتما لازم در.
علم اهل لرندا بولملی صفت لر
اهل علم باوقار بولملی همیشه لباس تقوی پوشیده بولب دون یقلی اوذّین گیملی ثلّا اورغلی ثقّل گوبرگلی بولملی مِن کُلِّ وجه نادان لردن تمییز طفب ثٰیلٰنملی قالی بلا خلقی هدایتا چاغرشی یالی حالی بلن دا خلقی هدایتا چاغرملی. بذنگ عزیز سرورمذ حضرت امام اعظم ابوحنیفه رحمه الله تعالی فرمایش ادبدر: «عَظِّمُوا عَمَائِمَکُم و وَسِّعُوا اَکمٰامَکُم» ای اهل علم لر ثلّالرنگذی اولقان چلننگ ینگلرنگذی گینگ تکننگ خلق لر گوذنا احتراملی گورننگ خدای تعالی ننگ ثذا بَرَن علم آدلی نعمتی ننگ اثرنی خلق لرغا بلدرنگ کلّانگدا ثلّا انگگنگدا ثقّل گورنمثا اندامنگدا اوذّین دوننگ بولمثا کم ثٰنگا اهل علم دیب گمان ادثن؟ کم ثننگ بو شکلنگا اقتداء ادب ایذنگا دُشثن؟
طالب علم لر خلقنگ راهنمالری در راهنمالرنگ قال دلی دین غا دعوت ادشی یالی حال دلدا صلاح غا چاغرمغی لازم در حالنگی صلاح غا گترجک بولثنگ هوکمان ثقّل گوبرملی. ثقّل نی ثیرب خلقا دین یولنی ثٰلغی بریان آدم ننگ هیچ بر گفی مؤثر بولمذ چونکه خلق غا اوّل ثٰطَشٰندا شول آدمی ننگ ترک سنت دگنی بلیار وقتیکه اونی، خلق تارک سنت طانیاندن ثونگرام ابد اوننگ داعی سنت دگنا اهمیت برمذلر.
چندن فکرلنب اوترثنگ ثقل ثیرمق هم گناهکارلک در هم احمق لق در چونکه من ثقّل ثیریان آدملر اچن آلتی سبب دن بشغا سبب طفا بلمیان. ثقّل ثیریان آدم ثقّلی گوبرمک شریعت دا بیرق دغنی بلمیان بولملی یادا ثقّل آدمنی خلق لرغا غرّی کوکذب ثیرمق جوان ادیان مقا دیملی یادا خاتون لرغا منگذجک بولیان بولملی یادا کافرلرگا تقلید ادیان بولملی یادا ثیرمق زینت گوبرمک بی گورک لک در دیّان بولملی یادا اصلا سنت دگنا اِنٰنمٰیان بولملی.
اگر اولقی جهت لی بولثا یعنی ثقّل گوبرمک سنت دگنی بلمیان بولثا اولی مصیبت اوننگ حالنا، اسلام محیطندا یاشاب دا هنیذ ثقّل غویمغنگ سنت دگنی اشدماندر. حضرت رسول اکرم صلی الله تعالی علیه و سلم فرمایش ادیار: «اَنْهِکُوْا الشَّوٰارِبَ و اَعْفُوا اللُّحیٰ» یعنی مورت لرنگذی کوکندن غرنگ و ثقّل لرنگذی گوبرنگ ثقّل نی ثیرب مورت نی غویمق دستور شریعت ننگ ترثی در ینا بر حدیث آیدیار: «مَن لَم یَأخُذ شٰارِبَهُ فَلَیسَ مِنّٰا» یعنی هیثی بر آدم مورتنی آلمثا شول آدم بذدن دال در. پس شونگا گورا مورتی غرقملی غاشدن آرتقمچ غویملی دال، ثقّلی دا بر توتم دن آٰذٰلدملی دال اول آدم شو ذادلری اشدب و گورب اوذندن جهالت دوشٰغنی چوذب و نادانلق کوثِّگِنی آیرمغی لازم در.
اگر اکی لنجی جهت لی بولثا یعنی ثقل آدمینی غرّی آیلندرب ثیرمق جوان کوکذیان مقا دیان بولثا بو فقط خیال شیطانی در شیطان اوننگ یرگنا گیرب اول آدمی نی خلق لرنگ ناموسنا طوقورغَندریان در ثقل نی ثیرب اوذنی خوشگل کوکذب کشی لر ناموسنی اوذنا بٰقدرمق غرضی بار در اوننگ اچن فتاویٰ لرمذدا آیدیار: «ولا تُقبَلُ شَهٰادَة مَحلُوقِ اللِّحیَةِ لِأَنَّهُ فٰاسِقٌ لِاَنَّ حَلقَ اللِّحیَةِ حَرٰامٌ فِی حَقِّ الرِّجالِ کَحَلقِ الرَّأسِ فِی حَقِّالنِّسٰاءِـ کافی ـ جامع الرموز ص 434ج3» یعنی ثقّلی ثیرق آدمی ننگ شهادتنی قبول ادلمذ چونکه اول آدم فاسق در زیرا که ثقّل ثیرمق ارکک آدم لرنگ حقندا حرام در همچنانیکه کلّا ثیرمق خاتون لرنگ حقندا حرام بولشی یالی. شو جرا فساد عقیده مننثنگ ثقّل نی ثیرب اوذنی نامحرم لرغا جوان کوکذجک بولیار یوغثام خلق لرنگ نظرنا کچی گورنَنِنگدن اولی بولب گورنمک اهمیتلی در چونکه پیغمبر علیه الصلوة و السلام فرمایش ادیار: «خَیرُ شَبٰابِکُم مَن تَشَبَّهَ بِکُهُولِکُم وَ شَرُّ کُهُولِکُم مَن تَشَبَّهَ بِشَبٰابِکُم» یعنی ثذنگ جوانلرنگذنگ غوثی یاش اولی لرنگذا منگذیانی در و ثذنگ یاش اولی لرنگذنگدا تلکثی جوانلرنگذا اوغشش بولیانی در. ثقّل ثیرب جوان منش بولن آدم پیغمبرنگ دلندا تلکه بولن آدم در.
اگر اچلنجی جهتلی بولثا یعنی خاتون لرغا منگذجک بولب ثیریان بولثا اوندا اول آدم پیغمبر علیه الصوة و السلام نگ لعنتنا دوچار بولن آدم در. حضرت ابن عباس رضی الله تعالی عنهما آیدبدر: «لَعَنَ رَسُولُ اللّهِ صَلَّی اللّهُ تَعٰالیٰ عَلَیهِ وَ سَلَّمَ المُتَشَبِّهِینَ مِنَ الرِّجٰالِ بِالنِّسٰاءِ وَ المُتَشَبِّهٰاتِ مِنَ النِّسٰاءِ بالرِّجٰالِ» یعنی رسول اکرم صلی الله تعالی علیه و سلم ارکک آدم لردن خاتون لرغا منگذیان لرگا و خاتون لرنگ دا ارکک لرگا منگذیان لرنا لعنت آیدی پس شو نیت بلن ثقّل ثیریان آدم لعنت کرده و ملعون در نعوذ بالله من ذلک. حتی شریعت اسلام خاتون لرغا منگذش بولن آدم غا مخنّث دیب آد دٰقیار.
اگر دورد لنجی جهتلی بولثا یعنی کافر لرغا تقلید ادب ثیریان بولثا اوندا پیغمبر علیه الصلوة و السلام نگ شوم ثانان امت لرندن بولیار پیغمبر علیه الصلوة و السلام بر نچا امت لرننگ یولدن چقب کافرلرغا اوغشش بولجغندن خبر بربدر یعنی «ای امت ثذ لر جهود لرگا، ارمنی لرگا تابع بولرثنگذ حتی شولر اُیشب بر هینا گیرثلر ثذدا گیرجک بولب چابلنرثنگذ» یعنی ثذلردا شو اندازه غیر دین لرگا تقلید ادمک طفلر دیبدر.
پس بنابراین بو آدم لرنگ انگگندا غل غویمیشی اورث لرنگ ایذنا دشمگندن علامت در هرکمنگ آرزوثی اورث غا منگذمک آمریکا منگذمک بولثا و شولرنگ شکلی بلا شکلدش بولجق بولب تلاش ادثا قیامت دا حتماً شولرنگ اورنندا غوفر چون پیغمبر علیه الصلوة و السلام فرمایش ادیار: «مَن تَشَبَّهَ بِقَومٍ فَهُوَ مِنهُم» یعنی بر آدم بر غوم غا منگذجک بولب تکلّفا غالثا شول آدم شول قومنگ گروهندن بولر پس ثقّل ثیرمق دا شرق و غرب ننگ کافرلرنا منگذمک بولنثنگ پیغمبر علیه الصلوة و السلام فرمایش ادیار: «اَعفُوا اللُّحیٰ و جُزُّوا الشَّوٰارِبَ و لا تَشَبَّهُوا بالیَهودِ و النَّصٰاریٰ» یعنی ثقل لرنگذی گوبرنگ و مورت لرنگذی غرقنگ جهود لرگا و ارمنی لرگا منگذمانگ. خیلی عجیب ذاد مؤمن بولب کافرا هوس ادمک هیچ وقت کافرلر مسلمان لرا منگذجک بولب ثلّا اورٰنمیار ثقّل گوبرمیار اوذِّین دون گیمیار اما مسلمان لرنگ بارثی اولی دن کچا شولرغا منگذمک و شولرنگ آغذنا اوکنمک در پس بلّی بولیار اوذ مرامندن اولرنگ مرامنی الری گوریار نعوذ بالله تعالی بوجرا عقیده لی مسلمان لر مسلمان جغرافی در مسلمان حقیقی دالدر.
اگر باشلنجی جهتلی بولثا یعنی ثقّل ثیرمق زینت گوبرمک بی گورک لک در دیان بولثا نعوذ بالله بو اعتقاد حقیقت ننگ ترثی در حدیث شریف فرمایش ادیار: «سُبحٰانَ مَن زَیَّنَ الرِّجاٰلَ بِاللُّحیٰ و النِّسٰاءَ بِالذَّوٰائِبِ» یعنی عیب و نقصان دن پاک بولدی اول پروردگار که ارکک لری ثقّل بلا آوٰدٰنلان خاتون لری ثٰچ بلا زینتلان پس خدای تعالی ثقّل نی زینت اچن گوگردن بولثا ثقّل دن زینت بولمذ دیب ثیرمق خدای تعالی غا جهل ثابت ادمک در هرکم خدای تعالی غا جهل ثابت ادثا حتما دین دن چقر نعوذ بالله تعالی من ذلک.
اگر آلتی لنجی جهتلی بولثا یعنی اصلا سنت دگنا انٰنمٰیان بولثا نعوذ بالله تعالی اوندا اول آدم پیغمبر علیه الصلوة و السلامنگ شفاعتندن محروم غالن آدم در پیغمبر علیه الصلوة و السلامنگ اوذ متین فرمایش لری گواه در: «مَن تَرَکَ سُنَّتِی لَم یَنَل شَفٰاعَتِی» یعنی هرکم مننگ سنتمنی انکار ادب ترک ادثا شول آدم غا مننگ شفاعتم یتشمذ دیبدر، خلاصه ثقّل ثیرمٰغا هیچ بر یول یوقدر ثقل ثیرمق دورد مذهب دا دوغری دالدر حنفی مذهب دا مالکی مذهب دا حنبلی مذهب دا ثیرمق حرام در اما شافعی مذهب دا ثیرمق مکروه در به هر حال ثیرمق روا دالدر چونکه ثقّل ثیرمق مثلة در یعنی خدای تعالی ننگ خلقتنی اُیتگدمک در خدای تعالی ننگ خلقتنی ایتگدمک دا بالاتفاق حرام در.
بذنگ فروع مذدا معتبر کتابمذ هدایه شریف فرمایش ادیار: «لِأنَّ حَلقَ الشَّعرِ فِی حَقِّهٰا مُثلَةٌ کَحَلقِ اللِّحیَةِ فِی حَقِّ الرِّجٰال» یعنی ثچ ثیرمق خاتون لرنگ حقندا مثلة در یعنی خدای تعالی ننگ خلقتنا تغییر برمک در همچنانیکه ثقّل ثیرمق ارکک آدملرنگ حقندا مثلة بولشی یالی. طنگریمذ تبارک و تعالی قرآن کریم دا شیطان مریدننگ گب لرنی نقل ادب آیدیار: «ولَاٰمُرَنَّهُم فَلَیُغَیِّرُنَّ خَلقَ اللّه»(نساء/119) تحقیق من آدم لرغا بُیرٰرِن اولر الله تعالی ننگ یردن صورت لرنی ایتگدرلر پس ثقّل ثیرمق دا شیطان مریدننگ بیریان و غوی گوریان تغییرندن در. حضرت شیخ المشایخ حکیم الامة التَّهَانَوی قدس سره اوذی ننگ «بیان القرآن» آدلی تفسیرندا آیدبدر: «اِنَّ حَلقَ اللِّحیَةِ دٰاخِلٌ فِی هٰذٰا التَّغیِیر» یعنی تحقیق ثقّل ثیرمق لق شیطان مریدننگ بُیریان تغییرننگ اچنا گیریان در.
بِذ هَیورا تعجب دا مسلمان لردن الایطادا طلبه لردن، حدیث لر پیغمبر علیه الصلوة و السلام نی مدح ادندا «کٰانَ رَسُولُ اللّهِ صَلَّی اللّهُ تَعٰالیٰ عَلَیهِ وَ سَلَّمَ کَثَّ اللِّحیَة» یعنی پیغمبر علیه الصلوة و السلام غابا ثقّل لی در دیب اویار آیا شو توصیف پیغمبر علیه الصلوة و السلام غا بد شکل می؟ و طنگری تبارک و تعالی ننگ «لَولٰاکَ لَمٰا خَلَقتُ الاَفلٰاکَ» یعنی ثن بولمٰثٰیدنگ ای رسول هرگز بو عالم نی یوقدن بارا چقرمذدم دیب تمجید ادیان رسولنی یگرنجی شکل دا یٰرٰدمٰغی یٰرٰشٰرمی؟ کم آیدب بلر پیغمبر علیه الصلوة و السلام بد صورت دا در دیب؟ پس پیغمبر علیه الصوة و السلام غا بد صورت ثابت ادمیان بولثنگذ ناما دیب ثقّل گوبرمیانگذ؟
مارکسیس لر «کارل مارکس» ثقّل غویبدر دیب شوندن پیروی ادب ثقّل نی گوبریارلر آیا بذ تمام کائنات ننگ پادشاه ثی و انسان و جن ننگ پیغمبری بولن محمد مصطفی علیه الصلوة و السلام ننگ ایذنا دشب ثقّل گوبرمگا اوطنملی؟ آیا اولر الله تعالی ننگ دشمانی بولن کارل یالی کافرگا تقلید ادمگی افتخار بلیان بولثلر ثن طنگری تعالی ننگ عزیزی و حبیبی و اکی جهاننگ سروری بولن نور منوّرگا تقلید ادمگی کچی لک گوریانگ می؟ ثننگ یاننگدا پیغمبر علیه الصلوة و السلام نگ اهمیتی مارکسیس لرنگ کارلچٰدا یوقمی؟ ثننگ یاننگدا شریعت انورنگ قیمتی بو منحرف حزب لرنگ مرامچٰدا یوقمی؟
عزیز طالب لر ناهیلّی یول بلا ثقّل ثیریانگذ؟ ناما ایده بلن سنتی ترک ادیانگذ؟ ثذلر که مرآة شریعت یعنی ثذ خلق لرغا شریعت کوکذیان آینه، وقتی که ثذ، کرلثنگذ خلق لر شریعت نی نیردن گورر؟ و خلق لر کما اقتداء ادر؟ اونگا بناءً ثذلرگا لازم در همیشه ثقّل لی و ثلّالی و اوذّین کونک لی گیمی دون یٰقٰلی، هیبتلی، وقارلی، ادبلی بولملی تا که ثذلردن مردم، اسلام نی غوی برداشت ادریالی.
طالب علم لرنگ تقوی چلغی
طالب علم، اوقیان وقت لرندا تقوی چلغا بتر اهمیت برملی چونکه اهل تقوی بولثا اونگا علم شریف آسان لق بلا طفلر و حاصل بولن علم دا کوب نتیجه لی و منفعت لی بولر. خیر و برکت فقط تقوی لقدا در، علم اوقیب دا پرهیز کار بولمثا تقوی چلغا رعایت ادمثا اوننگ عاقبتی غوی لغا برمذ بلکه زیاننا تمام بولر.
صاحب هدایه ننگ شاگردی حضرت امام زرنوجی شو حقدا بر حدیث نی نقل ادبدر اول حدیث گرچه حد صحت گا یَدمَثَدا اوننگ معناثی حقیقت و مفهومی تجربه بلن ثابت در اول حدیث شو در: «مَن لم یَتَوَرَّع فِی تَعَلُّمِهِ اِبتَلٰاهُ اللّهُ تَعٰالیٰ بِاَحَدِ ثَلٰاثَةِ اَشیٰاءَ اِمّٰا أَن یُّمِیتَه فِی شَبٰابِهِ اَو یُوقِعَهُ فِی الرَّسٰاتِیقِ اَو یَبتَلِیَهُ بِخِدمَةِ السُّلطٰان» یعنی هیثی بر آدم علم اوقیمغندا تقوی لق ادمثا حرام دن ثٰقلٰنمٰثا طنگری تعالی شول آدم نی اچ ذادنگ بیری بلا مبتلا ادر، شول آدم نی الله تعالی یاش لغندا اولدرر یعنی شونگا ترک اجل دگب دنیادن غَیدٰر یا شونی عالم بلا نادانی ثٰیلٰمٰیان یغشی بلا یٰمٰنا فرق برمیان ایلاتنگ اچنا طَشلاب یگرنجی آیلندرر یا شونی ظالم سلطاننگ خدمتکاری ادب نچا یل لر زحمت چکب طفن علمنی بکلی یرگندن چقرر.
خلاصه طالب علم بولب پرهیزکار بولمدق آدم اوذنی عذاب غا یذلندرن آدم در. تقوی لغنگ علامتی در غیبت ادمک دن ثٰقلٰنمق، نامحرم گوذّمک دن چَکِنمک، آذجق ایمک، سحر وقتی اویا بولمق، یرثذ یرا بیهوده گبلمثذلک، بازارا کم برمق، صلواتی کان آیدمق، الله تعالی نی کان ذکر ادمک، حضور و خشوع بلا نماز اوقیمق، همیشه طهارت لی گذمک، آداب و نوافل لری اهمیت لی توتمق. هیثی بر آدم ادب گا اهمیت برمثا مستحب نی یَنگل توتثا شول فعلنگ شوم لغی اونی وادار ادر سنت نی ترک ادمگا، سنت گا کم اهمیت بولمق وادار ادر واجب نی ترک ادمگا، واجب نی ترک ادمک سبب بولر فرضی ترک ادمگا، فرضی ترک ادمک سبب بولر دین دن چقمغا، دین دن چقمق سبب بولر ابدی جهنم دا یٰنمٰغا نعوذ بالله تعالی من ذلک.
طالب علم غا لازم بولن ادب لر
ملا لر علم شریف گا راجع ادب لردن غافل بولملی دال علم شریف نی همیشه ادب بلن اکرام بلن غرشی آلملی، ملا دا ادب اکرام بولمثا علم بولمغی محال در. علم شریف ادب اکرامنگ میوه ثی در ادب اکرام گویا بر آغَچ در وقتی که ادب اکرام آدلی آغچ وجودا گلمثا نا وقت دا علم آدلی میوه طفلثن؟ ابدا طفلمذ. اونگا گورا اونچا ادب طفنگ اوثوم علم طفرثنگذ اوننگ اچن عرفالر فرمایش ادبدرلر: «ما وَصَلَ مَن وَصَلَ اِلّا بِالحُرمَةِ وَ مٰا سَقَطَ مَن سَقَطَ اِلّا بِتَرکِ الحُرمَةِ» یعنی علم دن اولی مقام غا یَتِشَنلَر هیچ بر یول بلا یتشمدلر مگر علم غا احترام ادمک بلا یتشدلر، پث درجه دُشن لر هیچ بر وسیله بلا دشمدلر مگر ادب احترامن ترک ادمک بلا دشدلر اونگا گورا علمنگ مایثی ادب در، ادبی بارنگ علمی بار ادبی یوغنگ علمی یوق هرکم اوقیان علم نی تعظیم اَدِب حرمت لثا حتما علم دن پای آلر هرکم اوقیان علم نی حقیر توتب هورلثا حتما علم دن محروم غالر.
علمی احترام اَدِب اولٰلدمٰق دن در علمنگ معدنی بولن استادنگا احترام ادمک. طالب علم اوذنی استادی ننگ ثٰتن آلن غولی حساب ادملی شریعتا موافق هرناما تکلیف ادثا اونگا چشم اطاعت دیب دورملی هر هیلی یومش بیرثا جان و دل بلا قبول ادملی گرچا نفسنگا آغر گلثدا و خلقنگ حقیر گوریان ایشی بولثدا، چونکه ثن غول استادنگ بایری، گرک غول خوجه ثنا مطیع بولملی. هکذا اهل علمنگ همه ثنا احترام ادملی.
حضرت رسول اکرم صلی الله تعالی علیه و سلم فرمایش ادبدر: «اَکرِمُوا العُلَمٰاءَ فَإنَّهُم وَرَثَةُ الاَنبِیٰاءِ فَمَن اَکرَمَهُ فَقَد اَکرَمَ اللّهَ وَ رَسُولَهُ» یعنی ثذ علماء لرغا احترام ادنگ زیرا که علماءلر پیغمبر لرنگ ورثه لری در، هیثی بر آدم شولری ثیلٰثا تحقیق شول آدم الله تعالی نی ثیلدغی و الله ننگ رسولنی ثیلدغی در. اهل علمنگ همه ثنی جان و دل بلا غوی گورملی الایطادا اوذ حوزه نگداکی ملالر بلا بتر محبتلی بولملی اوذنگدن اولی غا اکرام اَدِب اوذنگدن کچی گا رحم لی بولملی همه ثنی اوذنگا دوغن بلملی چونکه بر آطاننگ فرزند لری دوغن بولشی یالی بر استادنگ شاگردلری دا دوغن درلر اونگا گورا دوغن دوغن ننگ قدرنی بلملی. هکذا شریک لرنگا دا احترام ادملی، بر وقت خطا ادثا بٰغشلٰمٰلی، اگر اوذنگ بر خطا ادب گوننا دگثنگ فوری عذر اثلاب یرک نی آچملی، بلمیان مسئله لرنی اوردملی، اَوِرلاب و غیطلاب ثورٰثٰدا مهربان لق بلا خوشرولق بلا آیدب اشکال دن چقرملی، شریک لری بلا کان شوخی ادملی دال، لغویّات گُرِّنگلر بلا دگشملی دال، چونکه دگشمگنگ ایذی بٰثٰلٰشمٰق بولر بثلشمغنگ ایذی اورشمق بولر الحاصل دگشمک آرا ملال دشمگا سبب در. اوننگ اچن اولی لر فرمایش ادبدر «اَلمِزٰاحُ یَسلُبُ البَهٰاءَ» یعنی دَگِشمک ثویگینی ثویور دیبدر. اونگا بناءً هیچ کم بلا دَگِشَیِن دیب یورملی دال الایطادا شریک لرنگ بلا.
علم شریف گا احترام ادمک دن در علم شریفنگ صندوقی بولن کتاب لرغا احترام ادمک. کتابنگ احترامی، کتابی طهارت بلا توتملی، هیچ وقت کتاب غا طهارت ثذ اَل دَگِرملی دال اول جهت دن طالب علم همیشه طهارتلی گذملی حضرت شَمْسُ الائِمَّةِ الحَلوٰائِی رحمه الله تعالی آیدبدر: «اِنَّمٰا نِلتُ هٰذٰا العِلمَ بِالتَّعظِیمِ فَاِنِّی مٰا اَخَذتُ الکٰاغِذَ اِلّا بِالطَّهٰارَةِ» یعنی من علم دن شو مقدار غا یتشدم فقط علم غا تعظیم ادمک بلا، من کتابنگ هیچ بر ورقنی توتمذدم مگر طهارت بلا توطردم.
حضرت شمس الائمة السَّرَخسِی رحمه الله تعالی غا بر گیجا درس تکرار ادیان وقت لرندا اِچ آغر دگب در شول گیجا اون یدی کرات وضو آلب در چونکه اول درسی طهارت ثذ تکرار ادمیان اول جهت دن هر ثٰفٰردا بر طهارت آلملی بولیان. علم شریف بر نور در طهارت لی بولمق دا نور در علم شریفی طهارت لی اوقیمق نور علی نور بولب گویا دٰنگ ننگ اُثتنا گن دوغن یالی یغتی لق کامل بولر.
کتاب غا احترام ادمک دن در کتاب غا غرشی آیق اوذٰدمثذلق، کتابنگ اُثتندا ذاد غویمٰثذلق، حضرت برهان الدین رحمه الله تعالی گچن مشایخ لرنگ بیرندن حکایت ادبدر: بر ملا کتابنگ اثتندا دوات نی غویبدر شوندا اول شیخ اونگا قراب آیدبدر ثن اوقان علمنگ دن نتیجه گورمرثنگ دیب چونکه اول ملا کتابنگ تعظیم نی ترک ادّی. کتابنگ تعظیمندن در کتابلری بیری بیرننگ اُثتندا غویمق دا ادب لرنا رعایت ادمک. صرف و نحو و لغت کتابلرنی بیری بیرننگ اُثتندا غویثا بولیار اما تعبیر کتابلرنی بولٰرنگ اُثتندا غویملی، کلام عقائد کتاب لرنی بولرنگ اثتندا غویملی اوندن ثونگرا بولرنگ اثتندا فقه کتاب لرنی غویملی اوثونگ بولرنگ اثتندا حدیث کتاب لرنی غویملی اوندن ثونگرا بولرنگ اثتندا وعظ و نصیحت کتاب لرنی غویملی اوثونگ بولرنگ اثتندا دعا کتاب لری غویملی اوندن ثونگرا تفسیر کتاب لرنی غویملی اوثونگ همه ثننگ اثتندا قرآن مجید نی غویملی.
کتابنی اوقلٰمٰلی دال غَتی یٰبْمٰلی دال کرلی یا یاغلی یا اول الی بلن توتملی دال کتابی همیشه اَدَب بلا اکرام بلا آهسته توتملی کتاب غویمق دا ادب دن غافل بولملی دال سلف لردن بعضی ثی فرمایش ادبدرلر: من بر گیجا حاشیه قطبی نی مطالعه ادِب دورن حالمدا اوقی غلبه ادب یٰتب درن، اوقی ننگ آرٰثندا کتاب قطبی نی نیردا غوینمی بلماندرن بردن گوردم گورثم صحیح البخاری ننگ اثتندا بر نجاست غویلبدر شونگا ناراحت بولب غتی چیغردم اوذ ثَثِما اوذم اویٰندم گورثم بخاری ننگ اثتندا قطبی نی غویبدرن اوثوم الله تعالی دن مغفرت دلاب توبه ادّم و آشکار بلدم شو فن ننگ خبیث فن دگنی.
عزیز ملالر کتاب لرنگ اثتندا منطق، فلسفه، ساعت، عینک غویمق دن خودداری ادنگ وضع کتاب ننگ ادَبندن غافل بولمانگ. کتابنگ احترامندن در کتاب نی یٰذٰنگدا غوی یذمق اینچَجِک آونجق یذملی دال کاغذنگ غِرٰثی بلا دولدرملی دال بلکه کنارندا فاصله غویملی. برگن حضرت امام اعظم ابوحنیفه رحمه الله تعالی بر خط یٰذب اوترن کشینی گوردی گورثا هیورا آونجق یذیار اونگا ملامت ادِب آیدّی: «لِمَ تُقَرمِطُ خَطَّکَ اِن عِشتَ تَندَم وَ اِن مِتَّ تُشتَم» نامَدیب خط نگی آونق یذیانگ؟ اگر یاشثٰنگ اوکنرثنگ زیرا که یاش اولی بولنگدا آونق خطی گوذنگ کثمذ ایرّاک یذملی مش دیب پشیمان ادرثنگ اگر اولاثٰنگ دا ثاولرثنگ چونکه ثننگ خط نگی اوقیب بلمدک لر آیدر خدای اورمش مونی بتر آونق یذب در دیب اول جهت دن خطی غوی یذملی ایری یذملی.
علم شریفنگ احترامندن در علم شریف طفلن مکان لرغا احترام ادمک یعنی حجره لرنگ مسجد لرنگ احترام نی ثٰقلٰمق. مسجدگا طهارت ثذ گیرمک مکروه در، مسجدنگ اچندا لغویات گرّنگ ادمک، بیری بیری بلن بٰثٰلٰشمق، ثَثِنگ غتی غیغرب نماز اوقیان لرغا یا اوقلاب یطن لرغا مزاحم بولمق دوغری دال در. مسجدا المدام طهارتلی گیرملی اچندا ادَبلی اوترملی هکذا حجره لردا هم مؤدّب بولملی مال هٰیقریان یالی بیری بیرنی غیقلقلاب اوترملی دال ثیقلق چٰلب آیدم آیدب هَنگلّٰنب دُذلردا گذب یوران چوفن لر یالی بولملی دال.
مسجد مدرسه لر یر یذی ننگ مقدس جای لری در چونکه بو مکان لرغا رحمت فرشته لری گلیان در پروردگار عالم دن فیوضات نازل بولیاندر معارف لر معنویات لر شول جای لردا طفلیان در اوننگ اچن بو مقدس لرنگ ادبندن غفلت ادملی دال. حجره ننگ حیاطنا بر ماشین گلندا یا بر ناطَنش آدم گیرندا اُرکیان مال یالی اَوشَرشِب گوذّشب دورملی دال بلکه شونی گورمیان یالی هرکم اوذ ایشی بلا بولب یورملی مگر اوذ دوشنگدن غَبٰد گلثا مؤدّبانه سلام برب گورشملی، حال و احوال ثورٰشب اویا بٰرمغی عرض ادملی. طالب علم غا لازم بولن ادَب دن در همیشه قبله بقمق مگر میدانا گدندا یا بشغا بر عذر یتشندا بقمق گرک دال. قبله غا پیغمبر علیه الصلوة و السلام نگ سنت نی بترمک نیت بلا بقملی الایطادا درس اوقیاندا تکرار ادندا قبله ننگ برکتندن بٰثم دُشنر آنگثاد یاد توطر.
حکایت ادیارلر: اکی آدم شریک بولب علم اوقیماغا گدبدر، نچا یلدن ثونگرا اِکِثدا اورلاب اوذ ایلاتنا گلب در شول اکی شریکنگ بیری علم دن پای آلب معلومات لی آدم بولب در اول بیری دا بوش چقب علم دن محروم غالب در زماننگ علماءلری بو اکی ثننگ حال لرنی تعقیب ادب علم اوقیان جاینداکی یتک آدم لردن ثورابدرلر اوندا اولر آیدب درلر: اول اکی شریکنگ معلوماتلی بولب علم دن پای آلٰنی همیشه درسندا و تکرارندا قبله بٰقٰردی و علم طٰفن اوبٰثنا، بقردی اول علم دن بوش چقن شریکی درسندا و تکرارندا قبله آرقا برردی و علم طٰفن اوبٰثنادا آرقا برردی بو کشی ادب گا رعایت ادمدگی سببلی علم دن محروم بولدی اول کشی ادب اکرام غا اهمیت برمگی سببلی علم دن اولی پای آلدی.
پس هر مسلماننگ وظیفه ثی همه اوقات دا همه یردا ادب اکرامن ثٰقلٰملی. بر کشی ننگ حیاطنا یا اوینا بٰرجٰق بولثا غَفی قَقمانی اجازه دلمانی گیرملی دال، گیرمگا اجازه برلثا فقط مهمان اتاق غا بٰرملی زنانالر اوغلن اوشٰق لر بولیان اتاقا برملی دال. اویدا یا مجلس دا اوتیقا اهل فضل گلثا اَوِندن غَلب احترام ادملی حرمت ادب جای برملی، وعظ برلب دوقا تورب گدملی دال جان دل بلا غولق آثملی، معرکه ننگ اچندا کان گبلملی دال، ادبی فقط الله تعالی غا ادملی الله تعالی همه یردا همه وقت دا حاضر در.
طالب علم غا لازم بولن وظیفه لر
علم اوقیمغنگ یولنا چقن آدم هر ذاد دن اوذول اوذنا شو گلجک وظیفه لری لازم توتملی و اوذنی شو شرایط لر بلا موظّف بلملی چونکه طالب علم بر برنامه ننگ یذی بلا گدمثا تعلیم و تعلُّم ننگ قانون لرنا مقیّد بولمثا اوننگ مقصدا یتمگی هیورا چتن در خودسرانه گِدِب ابد هدف گا یتشب بلمذ پس شیلا بولثا ثن شو آیدلجق شرایط لرغا غوجا اونثنگ برب کمال اخلاص بلا یغشی یُرگنگا جایلشدر ضروری بولن وظایف لر شولر در: 1ـ طالب علم دثلاب نیت نی دوغرلملی تصحیح نیت ننگ تفصیلنی دورد لنجی بابدا بیان ادِّک 2ـ اوقلیان وقت لردا بی عذر درس دن غالملی دال اگر عذرم بار دیثا اول عذر، عذر موجّه دگنا شورای حوزه تایید ادملی، شوریٰ تایید ادثا مورد قبول بولیار 3ـ تا سه شنبه لگا چلّی غَیدملی دال چونکه هر هفته دا غیدب دورمق اوقوغا اولقان هٰلاوٰد در 4ـ داملالر یعنی دوره نهائی داکی ملالر پنجشنبه گن ارتیر نمازی اوقیاندن ثونگرا استادننگ حضورنا گلب احیاء العلوم الدین دن درس آلملی، چونکه کتاب احیاء طالب علمنگ نیتنی دوغرلار، دنیا تجملاتندن ثٰوِدٰر، علوم آخرت غا عشق لندرر، حتی گچن علماءلر فرمایش ادبدرلر: هر کم حضرت امام محمد غزالی ننگ احیاءثنی مطالعه ادثا اگر بد اخلاق بولثا خوش اخلاق بولر، اگر یرگی غتی بولثا یرگی یومشق بولر، اگر فاسق بولثا صالح بولر، اگر منافق بولثا مخلص بولر، اگر کافر بولثا مسلمان بولر. پس شو هیلّی کان برکتنگ اَیَثی بولن کتابی طالب لرنگ اوقیمغی لازم در 5ـ هر داملا احیاء درسنی آلندن ثونگرا گلب حجره ثنداکی یاش کچی لرنگ شنبه گن دن تا چهار شنبه گن گا چلّی آلن درس لرنی تحویل آلملی یاددن اوقلیان درسی یاددن یذندن اوقلیانی یذندن، شو هیلّی هر هفته ننگ درسی پنجشنبه گن یاد آلنب دورثا اولرنگ ایذلرنی یادندن چقٰرمٰثذلغنا سبب در 6ـ پنجشنبه گن ننگ ثونقی ثلگن نی جمعه گن ننگ دثلابقی ثلگن نی، اندام، اگن بٰش، جای، مسجد، حجره لرنی آرٰثّٰلٰمٰق اچن تعیین ادملی چونکه هفته ننگ بٰشغا گن لرندا درسا مشغول بولملی اول وقت لردا نظافتا چورنگش ثَلَر درس لرنا زیانی دگر 7ـ حجره ننگ حیاطندن چقملی دال بتر ضرور ایشی بولمثا ضرورت ایشی دا اکثر الشوری ننگ تایید ادمگی بلن بلنر 8 ـ اوذنی اولی توتب استفاده آلمق دن چکنملی دال و فائده برمگا هم بخیل بولملی دال حضرت امام اعظم رحمه الله تعالی علیه دن ثورابدرلر: ثن ناما بلن بو بیک مقاما یتدنگ؟ دیب اوندا اول عزیز سرورمذ آیدبدر: «مٰا استَنکَفتُ عَنِ الاِستِفٰادَةِ وَ مٰا بَخِلتُ بِالاِفٰادَة» یعنی من اوذم دن اوذگا کشی دن اوگرنمگا عار ادمدم و بلیان ذادمی خلقه اوگردمگا هم غِثغَن مدم. پس شو اخلاق در انسانی عزیز ادجک و انسانا علم شریف دن اولٰقان پای برجک اونگا گورا هیچ وقت اوگرنماگا عار ادملی دال اوردماگا دا غیرا دورملی دال 9ـ ادَب گا رعایت ادملی اوذندن اولی نی ثِیلٰمٰلی و اذندن کچی گا رحم ادملی ها حوزه ننگ اچندا بولثن ها دٰشندا بولثن چون حدیث شریف فرمایش ادیار: اولی ثنی ثیلمدق کچی ثنا رحم ادمدک اسلام یولندا دال در دیب اونگا گورا ادَب احترام دن هیچ وقت غافل بولملی دال ادَبنگ تفصیلاتنی اون بیرلنجی بابدا بیان ادِّک 10ـ ملالر هر غیثی اوذ حجره ثنداکی داملا ثنا مطیع بولملی اول داملادا یاش کچی لرنا بلدرجک بولب و تربیت برجک بولب چورنگشملی هر ملا داملاثننگ تحت نظرندا بولشی یالی هر داملادا شورای حوزه ننگ تحت نظرندا بولملی شوریٰ لردا استادنگ تحت نظرندا بولملی 11ـ پنجشنبه گن اویلا نماز اوقیلندن ثونگرا وعظ برر یالی بیرنی تعیین ادملی اهل مسجد و طلبه لر همه ثی دٰرغٰمانی اوترب وعظا غولق آثملی 12ـ هر حجره داکی ملالر آغشم دن بٰشغا هرنمازنگ ایذندا قرآن اوقیر یالی نوبت بلا بیرنی تعیین ادملی شول قرآن اوقیجق ملا، اوقیجق آیت لرنی غوراق بلیان طالب غا غولق آثدرب شول طالب دا غلط چقرب بلمثا اوثوم اوقیملی حتی الامکان بیرننگ اوقیان آیت لرنی اول بیری اوقیملی دال 13ـ طالب لر هر غیثی گندا بر مقدار قرآن دن درس آلملی اگر قرآنی تجوید قاعده ثی بلا ختم ادن بولثلر اوندا هر گندا بر مقدار ورد ادب اوقیملی 14ـ طالب علم ها حوزه ثندا بولثن ها اوباثندا بولثن جماعت دن غالملی دال بلکه قامت غا منتظر بولب دورملی هروقت قامت دیلندا فوری جماعتا حاضر بولملی نمازلری حضور خشوع بلا غوی اوقیملی نمازنگ مستحب لرندن ادَب لرندن هیچ بیرنی ترک ادملی دال نمازنگ ایذنداکی وردلری تمام ادماکا و امام دا دعاثنی تمام ادماکا مسجددن چقملی دال اولیاءلرنگ فرمایشنا گورا طالب علم هر نمازنگ ایذندا یُذ غرق یولا «یٰا عَلِیمُ یٰا هٰادِی» دیثا شونگا علم نافع نصیب بولر پس شو هیلّی وردلری دوام ادملی تا شوننگ برکتی بلن نتیجه لی علم غا یتشر یالی 15ـ هر طالب علم اچ لغتی تکمیل بلجک بولب تلاشدا بولملی: ترکمنی، عربی، فارسی. ناما جهتلی ترکمنی بلملی؟ چونکه بذنگ انا دلمذ ترکمنی اگر بذ ترکمنی لغتی یذمق دن اوقیمق دن گبلمک دن عاجز بولثق اوندا بذ اصالت نی ال دن برب آطا بابالرمذنگ سنت نا خیانت ادن آدم بولیارث. ناسیونالیستی گرچه شریعت یذندن بی اهمیت بولثدا تغییر اصالت، تبدیل ملیت غوی ذاد دال بلکه اول سست لغنگ و پثلگنگ علامتی در. هیثی بر ایلاتنگ دینی آٰرٰدن آیرلجق بولثا اونچا ملیتی آٰرٰدن گدیان در پس ملیتنگ تغییر طبمغی مذهبنگ تغییر طبمغنا مقدمه در اوننگ اچن ترکمن لک علامت نی یِتِرمجک بولملی.
خالص ترکمننگ اچ علامتی بولملی. بیری: گبلاندا بشغا لغت غَتشدرمانی خالص ترکمنچا گبلاب بلیان بولملی. اکنجی: لباس لرندا ترکمنا اختصاص طفن لباس لر بار مثل بخارا تلفک اوذّین کونک حیوه دون غَیش مثگی (مسحی) ثلکما اچمک یالی ذادلر گیملی. اچنجی: اصول دین دا ماتریدی فروع دیندا حنفی بولملی شو اچ علامت اوذندا بار کشی هم ملّیت نی هم مذهب نی ال دن برمانی اصالت نی ثٰقلان آدم در.
اوکنج دا بولثا آیدملی بولیار شو وقت قی ترکمن لرمذنگ کوفی ثندا ترکمنلک نشانه ثی یوق در بلکه گن بطر گن دوغر کافر لرنگ لباس لری مُد بولب شولرنگ رسم عادت لری آرامذا یٰیراب بذلردن اصالتنی آیرب بٰریاندر، نا بر ترکمن بلکه همه مسلمان لردن ملیت اهمیتی آیرلب بٰرا بٰرا بی دین لرگا تقلید ادب بٰریارلر. وقتی که ترکمن لغتی بلن خط یٰذمٰثنگ ترکمن دلندا یذلن کتابی مطالعه ادمثنگ اوغلن لرنگی ترکمن مکتبنا برمثنگ ناهیلی دل اُیدگمثن؟ نامادیب ملیت الدن گدمثن؟ ای عزیز ترکمن دوغنلر ثذنگ مذهب نگذینگ ماکام دورمغی ملیت نگذینگ ماکام دورمغنا غرٰشقلی در، ملیت نگذینگ ماکام دورمغی دا دِلی نگذینگ لباس نگذینگ ماکام دورمغنا باغلی در اونگا گورا لباس غا تغییر برملی دال، دلی ایدگدب اصالت نی یترملی دال. آطا بابالرمذنگ لغتنی، اوذ انا دلمذی یاددن چقرملی دال هر نوع ترکی نی یذمغا اوقیمغا گبلمگا مسلّط بولملی.
ناما دیب عرب لغتنی بلمک لازم بولیار؟ چونکه بذ بر عمر زحمت چکب اوقیان فرهنگمذ عربی در اگر بذ عربی گبلمگا یٰذمٰغا اوقیمٰغا عاجز بولثق بذا اولٰقان عیب در. فارسی ناما گرک بولیار؟ چونکه بذ فارس زبان مملکت دا یاشیارث، همیشه برخوردمذ فارس لر بلا بولیار اونگا گورا فارسی بلمک گرک بولیار. بردا فارس دلندا یذلن کتاب لر کان، اولری مطالعه ادمگا احتیاج کان بولیار. خلاصه هر طالب علم، ترک زبان، عرب زبان، فارس زبان ایلاتا بٰرٰندا شولرنگ اوذ دلی بلا تبلیغ ادب دین اسلامی دُشندرمک لگی بٰشٰریان بولملی شو اچ دِلا مسلّط بولمق یٰغشی زحمت چکیان طالب غا مشکل لگی یوق در.
طالب علمنگ آخوند بولندن ثونگراقی وظیفه لری
آخوند بولن آدم یغشی اویلٰنشملی بر عمر نی صرف ادب طفن علمنی هدر ادملی دال. اویدن ایل دن آیرلب نچا یل لر زحمت چکب الا گترن معلومات نی یٰلٰن دنیاننگ بی ارزش متاعنی یغنمق اچن وسیله قرار برملی دال عزیز وجودنی مادّیاتنگ ایذندا مشغول ادب مقام معنویّت نی اوذندن سلب ادملی دال هیثی بر یردا تدریس ادمک میسر گلجک بولثا شونگا انتقال طبمق دن غیرا دورملی دال.
تدریس ادمک اچن آنگربٰش اقدامن غویملی حتی برجا اوغلن طبثٰدا گویا منگ طالبی بار یالی پابند بولب اوترملی نهایت کوششی بلا هم تدریس میسّر بولمثا تبلیغ ادمک دن و تألیف ادمک دن اَل چکملی دال. المدام تبلیغ دین و ترویج مذهب اچن زحمت چکب گذملی همیشه علماءلر و مدرس لر بلا هماهنگ بولب شولر بلا همکارلک ادملی. خلق لری دین اوردماگا و اوغلن لرنی علوم دینی اوقدماغا هوس لندرملی اسلامنگ دُشمن لری و مذهبنگ ترثلری بولن منافق لر و مخالف لر بلن مبارزه ادملی. مبارزه ننگ تُیثلی تیثلی یول لری بار، طالب ایشرب درس برمک بر مبارزه، ایلاتا دگرلی مسائل لر یذب خلق آٰرٰثنا پِتِرٰدمق بر مبارزه، آدم لری ایشرب وعظ برمک بر مبارزه، ایل آرٰثنداکی غوی ایشلرگا تأیید ادب تلکه ایش لردن غیطرمق بر مبارزه، طوی لردا و یاث لردا بولیان خلاف شرع ذادلری غویدرجق بولب تلاش ادمک بر مبارزه، مدرسه فرهنگی لرگا برب تعلیمات دینی درس برمک و اولرا وعظ نصیحت ادمک بر مبارزه، دیندار یٰغشی آدم غا یٰقینلٰشمق بر مبارزه، مادی گرا مفسد لردن دٰش چکلمک بر مبارزه، مدرس و مبلّغ لردن تشکر ادب اولرغا الله قوات دیمک بر مبارزه، خلاصه هرکم اوذ قدرنا گورا اسلام غا تقویت برملی.
اوننگ اچن الله تبارک و تعالی قرآن کریمدا آیدیار: «اُدعُ اِلیٰ سَبِیلِ رَبِّکَ بِالحِکمَةِ و المَوعِظَةِ الحَسَنَة»(نحل/125) یعنی ثن آدم لری ایانگ یولنا غرشی چاغر حکمت بلا یغشی نصیحت لر بلا حکمت دیانی گلشگلی یول، بر نچالرنی اورمق مناسب بولثا اورب یولا گتر یا ثاومک گلشگلی بولثا ثاوب هدایتا چاغر اوکلمک تأثیر لی بولثا اوکلاب گور عناوین مختلف مبارزه دن ال چکما گچن پیغمبرلر تا اولیانچا وٰا اُمَّتا وٰا اُمَّتا دیب امّت لرننگ هدایت نی غیغی ادب گچدلر اندی ثندا پیغمبر تاجنی اورنب وَرَثَةُ الاَنبِیَاء آدنی آلب دِرثنگ گرک ثن هم شولر یالی وَا قَومَا وَا قَومَا دیب تا اولیانچانگ قومنگ هدایت نی غیغی اَدِنِب گچملی.
اوذنگدا اولٰقان مسئولیت احساس ادملی بی خیال لغی بی تفاوت لغی اوذنگدن سلب ادملی دین اچن دلسوز بولملی مذهب اچن یرک یندرملی ایلاتنگ اچندا آبرینگ ثٰقلٰجق بولب خلقی اوذنگدن بد بین ادمجک بولب حقی یٰشرملی دال، شریعتی دوغری کثمک دن غیرا دورملی دال، بیک مبارزه اولٰقان چالشق شوطاثی در. بیلنگ غوشاب مبارزه میداننا گیرنگدن ثونگرا ثننگ غرشینگ دن آط یٰرٰغنی شٰیلاب نفس و شیطان چقجق در، هزار جُرا حیله لر بلا، ثنی آٰلداب منگ جُرا مکرلر بلا، ثنی یولدن چقرجق در اوذنگ نی اولٰقان مبارز کوکذب دِلِنگ نی اوذگا علماءلرغا اوذدجق در، غرور غفلت بلن آلوده ادب ثننگ خالص لغنگ ریاکار لغا اورجک در، ثنی مادّیات غا میل ادّرب ادن تملّق لرنگ نی تواضع ننگ اورنندا کوکذجک در، جاه طلب مقام طلب ننگ یول لرنا ثٰلب ایل لر بلا ادن مداهنه لرنگ نی مداراننگ صورتندا نشان برجک در، محافظه کار بولب ادن بی تفاوت لغنگ نی حق گو لق دوغرچل لق جایندا اوتردب ثنی گُرْلَدْجَک در، غَرٰلٰن باطن ننگ دٰشندن بذاب خلق لر گوذنا آرٰثطا پرهیزکار آیلندرب ثنی ظاهرنگ بلا غابٰردجق در.
شو هیلی تاکتیکی اوذنگدن اُثتم بولن دشمن لر بلن دوش بولجق ثنگ اول دشمن لرنگ شرندن آمان غالب مکرندن غتلا بلمذ مگر بو یولدا مبارز بٰیرٰق نی آلن مردان لرنگ یولنا گیرب و شولرنگ بٰثٰن ایذلرنا بٰثِب ثین لرنا یٰبشٰن آدم نجات طفر. خلاصه آخوند آدنی آلب علماء لباسن گیمک هیورا آسان در اما علماءلق وظیفه ثنی بترمک بَتَر غین در بتر چتن در عزیز آخوند لر عزیز عالم لر غین وظیفه گردننگذدا بار دغنی بلدانگ دورنگ شول سنگین وظیفه نی بِتِرمگنگ غیغی ثندا بولنگ تا که «یٰمٰن عالم یٰمٰن لرننگ یٰمٰنی» دیلن فرقه دن بولمذ یالی. همه نگذا الله قوات برثن ثذنگ النگذ بلا اسلام رواج طبثن آمین یا رب العالمین و صلی الله تعالی علی سیدنا محمد و علی آله و اصحابه و اتباعه الی یوم الدین.
اگر فیض اثتثنگ قلما تکبر
بیک گا آقمغی بحر اولثا هم پور
تَـمَّـت بالخیر الحمد لله
الکاتب الحقیر خادم العلماء الحاج عبد الرحمن آخوند تنگلی بن الملا آنا محمد بن آراز آنا بن امین بن آتاش بن آقالیل صوفی قبیلتهم طانا من آتابای من ترکمان غفر الله تعالی لهم و لآبائهم اجمعین آمین.