سخنرانی 42 ـ فضائل قوم ترکمان در ایمان، علم، تصوف، ادب و…
مطالب مهم این سخنرانی:
2240 سال پس از توبه حضرت آدم و افزایش جمعیت زمین و افزایش فساد، با دعای حضرت نوح علیه السلام، همه انسانها به کلی نابود شدند و فقط 80 نفر متشکل از 40 مرد و 40 زن که به پیامبری حضرت نوح و خدای یکتا ایمان داشته اند با سوار شدن بر کشتی حضرت نوح نجات پیدا کردند
بازگو کردن تاریخ ترکمن
فرزندان حضرت نوح: «سام» جد عربها ، «حام» جد سیاه پوست ها ، «یافث» جد ترک ها
نقل شده است: وقتی که حضرت نوح علیه السلام خواب بودند، نسیمی وزید و عورت ایشان را آشکار ساخت، با دیدن این صحنه، «حام» خندید و «سام» حام را مورد عتاب و سرزنش قرار داد و «یافث» عورت پدرش را پوشاند. حضرت نوح علیه السلام با آگاهی از این ماجرا، دعای روسیاه بودن برای حام کرد و برای سام و یافث دعای خیر نمود، به همین سبب از اولاد این دو، افراد اهل فضل زیادی متولد شدند و اولاد حام نیز سیاه پوست شدند و تا قیامت نیز اینچنین خواهند بود.
نحوه اسلام آوردن ترکمنها در ابتدای قرن هشتم میلادی و چگونگی نامگذاری این طایفه به «ترکمان» و بیان فضائل اعتقادی و مذهبی و فرهنگی این طایفه
بیوگرافی مختصر از امام اعظم: امام ابوحنیفه سال 80 هجری در شهر کوفه و در زمان خلافت عبدالملک بن مروان متولد شدند. نام پدر وی ثابت و نام مادرش خورشید بوده و در سال150 هجری در ماه شعبان و شب جمعه وفات نمودند و در نماز جنازه وی 50000 نفر شرکت داشته‌اند ـ بیان دیگر فضائل امام اعظم ابوحنیفه
بیوگرافی مختصر از امام بخاری و امام ترمذی نویسنده کتاب صحیح بخاری و صحیح ترمذی
بیوگرافی مختصر از امام ابومنصور ماتریدی: مرجع تقلید تمام ترکمن ها در اصول دین امام ابومنصور ماتریدی میباشد ـ بیان تألیفات ایشان
بیوگرافی مختصر از مشاهیر ترکمن و کتابهای ایشان
نام برخی از مصنف های ترکمن: جارالله زمخشری مشهور به فخر خوارزم ـ سید شریف جرجانی ـ سعدالدین تفتازانی ـ علی القوشجی ـ علی المرغینانی ـ یوسف السکاکی ـ محمد ابن عبدالله الهندوانی ـ علی ابن عثمان مشهور به ابن الترکمانی ـ شمس الدین ترکستانی ـ هبة الله الطرازی ـ ابوبکر خوارزمی ـ محمد خجندی ـ قاسم بن محمد ترکمانی ـ محمد البخاری ـ ابوبکر خواهرزاده ـ اسحاق بن ابراهیم الشاشی ـ ابوبکر الارسابندی ـ ابوحامد الاسمندی ـ کامل بن میرزا احمد الیسوی ـ نعمان الدین الخوارزمی ـ محمد سعدالدین التفتازانی ـ یحیی بن محمد التفتازانی ـ شیخ الاسلام سیف الدین احمد ـ ابراهیم بن یوسف البلخی ـ احمد بن اسماعیل تمرتاشی ـ ابو حفص الکبیر ـ ابو حفص الصغیر ـ ابوحامد البلخی ـ ابونصر ریغدمونی ـ احمد بن عبدالله خیزاخزی ـ ابوالقاسم حکیم سمرقندی ـ علاء الدین کاسانی ـ جمال الدین ریغدمونی ـ حبیب الله بن عمر الفرغانی ـ حسن بن علی السغناقی ـ زهیر الدین المرغینانی ـ علی البزدوی ـ ابو الحسن الرستغفنی ـ حسین بن علی اللامشی ـ عبدالرحمن محمد بن خرقی ـ طاهر بن احمد البخاری ـ عبدالعزیز بن احمد شمس الائمة الحلوانی ـ عبدالعزیز مرغینانی ـ ابوخلیفة الخوارزمی ـ الماردینی الترکمانی ـ عثمان بن علی البیکندی ـ عصام بن یوسف البلخی ـ عمر الکاخشتوانی ـ محمد بن احمد سراج الدین ـ محمد بن احمد المایمرغی النسفی ـ محمد بن احمد البرکلی ـ ابوبکر امام زاده ـ برهان الدین الکاسانی ـ بکر خواهر زاده ـ فخر القضاة الارسابندی ـ ضیاء الدین البندینجینی ـ محمد السغدی اللبادی ـ محمد علاء الدین الاسمندی ـ محمد بن عبدالله سرخکتی ـ حاکم الشهید البلخی ـ شرف الرؤساء الخوارزمی ـ محمد المایمرغی ـ محمد بن محمد الاخسکثی ـ حافظ الدین الکبیر البخاری ـ محمد بن محمود الترجمان الخوارزمی ـ محمد بن محمد البخاری ـ یوسف بن احمد الخاصی ـ میرعلی شیر نوائی ـ الفاضل وفائی
بیوگرافی مختصر از خواجه محمد بهاء الدین نقشبندی مشهور به شاه نقشبند مؤسس طریقت نقشبندی
نام برخی از اولیاء های کامل و مکمل ترکستان: عبدالخالق غجدوانی ـ الشیخ عارف ریوگری ـ الشیخ علی الرامتنی ـ الشیخ محمد بابا السمّاسی ـ السید امیر کلال ـ محمد الخواجکی الامکنکی ـ هندو خوجه ترکستانی ـ شیخ احمد یسوی ـ شیخ حبی عطا ـ شیخ عبدالله البرقی ـ شیخ حسن الانداقی ـ شیخ سعید آتا ـ شیخ منصور آتا ـ شیخ حکیم آتا ـ مولانا زنگی آتا ـ خوجه علاالدین بخاری ـ خوجه عبیدالله سمرقندی ـ اوزین حسن آتا ـ صدرالدین آتا ـ سید احمد آتا ـ بدر الدین محمد آتا ـ شیخ جمال الدین بخاری ـ اندرجان صوفی سمرقندی ـ شیح حبیب الله ـ شیخ الله یار ابن تمریار ـ شیخ ایمن بابا ـ بشر حافی ـ ابراهیم بن ادهم و …
بیان فضائل ترکمان از حیث قناعت و سخاوت و دینداری
بیان علماء دوستی قوم ترکمان و مطابقت آن با آیات و احادیث
:Bu wagzyň möhüm mazmunlary
Hezreti Adamyň tobasyndan 2240 ýyl soňra ýer ýüzüniň ynsanlarynyň sanynynyň we erbet işleriň köpelmegi sebäpli hem-de Hezreti Nuh aleýhissalamyň dogasy bilen hemme ynsanlar ýok edildi. Diňe ýeke-täk Hudaýa iman getirip Hezreti Nuhuň yzyna düşen 40 erkekden we 40 aýaldan ybarat bolan 80 sanysy adam Hezreti Nuhuň guran gämisine münüp halas boldular.
Türkmenleriň taryhyndan gürrüňler.
Hezreti Nuhuň Sam diýen ogly araplaryň ysyl atasydyr, Ham diýen ogly gara endamlylaryň (negrleriň) atasydyr we Ýafes diýen ogly türki halklaryň düýp atasydyr.
Şeýle rowaýat getiripdirler: Hezreti Nuh aleýhissalam ukuda ýatyrka bir düýş görüpdir. Düýşünde birden ýel öwsüp, onuň owrat ýerlerini aýypdyr. Bu ýagdaýy görüp Ham gülüpdir. Şonda Sam inisi Hama “utanaňokmy” diýip, onuň kellesine bir şarpyk çalypdyr. Ýafes ogly kakasyny owrat ýerlerini örtüpdir. Hezreti Nuh aleýhissalam bu ýagdaýdan ägä bolup, “Ham” ogluna “ýüzüň gara bolsun” diýip bet doga edipdir. Sam we Ýafes atly ogullaryny bolsa haýyr dogasyny edipdir. Ynha, şu sebäpli-de bu ikisinden önen nesillerden fazylatly (özünde artykmaçlyk bar bolan) köp ynsanlar dünýä gelipdir. Ham atly oglunyň nesilleri gara endamly bolup, kyýamata çenli şu halatda galjakdyrlar.
Miladi senesi boýunça 8-nji asyryň başlarynda türkmenleriň yslam dinine girişi we bu taýpa “Türkiman” adynyň berilişi barada gürrüňler. Bu taýpanyň ynanç-ygtykadynda, ýol-mezhebinde we edep-medeniýetinde bar bolan artykmaçlyklaryň beýany.
Ymam Agzamyň biografiýasyndan gysgaça gürrüňler: Ymam Agzam Abu Hanife hijri senesiniň 80-nji ýylynda Kufe şäherinde Abdulmelik bin Merwanyň halypalyk edýän zamanynda dünýä gelipdir. Onuň atasyna Sabet we enesine Hurşyt diýer ekenler. Ol hijri senesiniň 150-nji ýylynda Şaban (Meret) aýynda juma gijesi dünýäden ötüpdir. Onuň jynaza namazyna 50000 adam gatnaşypdyr. Ymam Agzamyň artykmaçlyklary barada beýleki gürrüňler.
“Sahyh Buhary” kitabyny ýazan Ymam Buharynyň we “Sahyh Tirmizi” kitabyny ýazan Ymam Tirmiziniň biografiýalary.
Ymam Abu Mansur Mäturudiniň gysgaça biografiýasy: Hemme türkmenleriň usuly-dinde ýüzlenýän we salgylanýan şahsy Abu Mansur Mäturudidir. Onuň düşünjeleriniň beýany.
Türkmenyň beýik meşhurlaryniň gysgaça biografiýasy we olaryň ýazan kitaplary hakynda gürrüňler.
Türkmen alymlarynyň birnäçesiniň atlary: “Horezmiň buýsanjy” lakamy bilen meşhur bolan Jarulla Zamahşary, Seýýed Şerif Jürjany, Sagdeddin Taftazany, Aly ul-Guşçy, Aly ul-Margyýnany, Ýusuf us-Sakkaky, Muhammet ibn Abdulla Hindiwany, “Ibn at-Turkamany” ady bilen meşhur bolan Aly ibn Osman, Şemseddin Türküstany, Hebeulla at-Terrazy, Aby Bekr Horezmi, Muhammet Hojandy, Kasym bin Muhammet Türkmeni, Muhammet al-Buhary, Abu Bekr Haaherzada, Ishak bin Ybraýym aş-Şaşy, Abu Bekr al-Arsabendi, Abu Haamid al-Esmendi, Kämil bin Mirza Ahmet Ýasawy, Nugmaneddin al-Horezmi, Muhammet Sagdeddin Taftazany, Ýahýa bin Muhammet Taftazany, Şeýhulyslam Seýfeddin Ahmet, Ybraýym bin Ýusup Balhy, Ahmet bin Ysmaýyl Demirdaşy, Abu Hefs al-Kebir, Abu Hefs al-Sagyr, Abu Haamid Balhy, Aby Nasr Rigdamuny, Ahmet bin Abdulla Hyýzahezi, Abul Kasym Hekim Samarkandy, Alaeddin Kasany, Jemaleddin Rigdamuny, Habibulla bin Omar Furgany, Hasan bin Aly as-Sagnaky, Zahiýreddin Margyýnany, Aly al-Bazdawy, Abu al-Hasan Rastagfany, Huseýin bin Aly al-Lameşi, Abdurahman Muhammet bi Harky, Tahyr bin Ahmet al-Buhary, Abdulazyz bin Ahmet Şems ul-Aýimmet ul-Halawany, Abdulazyz Margyýnany, Abu Halyfat ul-Horezmi, al-Mardini at-Turkmani, Osman bin Aly al-Beýkendi, Usam bin Ýusup al-Balhy, Omar al-Kahşatwany, Muhammet bin Ahmet Syrajeddin Muhammet al-Maýmurgy an-Nesefi, Muhammet bin Ahmet al-Berkeli, Abu Bekr Ymamzada, Burhaneddin al-Kasan, Bekr Haaherzada, Fahr ul-Kazzat ul-Ersabendi, Ziýaeddin al-Bendinejini, Muhammet as-Sogdy al-Lebady, Muhammet Alaeddin al-Esmendi, Muhammet bin Abdulla Serhekti, Häkim aş-Şehit al-Balhy, Şeref ul-Ruasa al-Horezmi, Muhammet al- Maýmurgy, Muhammet bin al-Ahsaksy, Hafyzeddin al-Kebir al-Buhary, Muhammet bin Mahmud at-Turjeman al-Horezmi, Muhammet bin Muhemmet al-Buhary, Ýusup bin Ahmet al-Haassy, Mir Alyşir Nowaýy, Alfaazyl Wepaýy.
Nagyşbendiýe tarykatyny esaslandyryjy “Şah Nagyşbendi” ady bilen meşhur bolan Hoja Muhammet Bahaweddin Nagyşbendi.
Türküstanyň kämil öwlüýälerinden birnäçeleriniň atlary: Abdulhalyk Gijdiwany, Şeýh Halyk Riýugeri, Şeýh Aly Rameteni, Şeýh Muhammet Baba Sammasy, Seýýed Mirkulal, Muhammet Hojaky al-Emkeneki, Hindi Hoja Türküstany, Şeýh Ahmet Ýasawy, Şeýh Hupby Ata, Şeýh Abdulla Barky, Şeýh Hasan al-Andaky, Şeýh Sagyt Ata, Şeýh Mansur Ata, Şeýh Hekim Ata, Möwlana Zeňňi Ata, Hoja Alaeddin Buhary, Hoja Abdylla Samarkandy, Uzyn Hasan Ata (Gözli Ata), Sadreddin Ata, Seýit Ahmet Ata, Bedreddin Ata, Şeýh Jemaleddin Buhary, Enderjan sopy Samarkandy, Şeýh Habybulla, Şeýh Allaýat ibn Temirýar. Şeýh Imen Baba, Beşer Haafy, Ybraýym bin Edhem we beýlekiler.
Türkmenleriň kanagat, sahawat (sahylyk) we dindarlyk taýdan artykmaçlyklarynyň beýany.
Türkmen taýpalarynyň alym-ulamalary gowy görýändikleriniň beýany we munuň Kurany-Kerimiň aýatlaryna we Hadyslara laýyk gelýändigi hakynda gürrüňler.
سال ضبط: 1362 هجری شمسی
مکان ضبط: استودیوی عرفان آباد