سخنرانی 11 ـ نفس انسان و صفت های آن و مسیرهای تدارک دیده شده به جهنم توسط نفس اماره
مطالب مهم این سخنرانی:
تفسیر آیه 40 و 41 سوره نازعات ـ وَأَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَنَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوَى ﴿۴۰﴾ فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوَى ﴿۴۱﴾
غریزه نَفْس از چهار ماده تشکیل شده است : آتش هوا آب و خاک
خداوند در قرآن کریم، نَفْس را با هفت صفت توصیف میکند شش صفت خوب و یک صفت بد
اولین صفت نفس: نفس امارة است که یک صفت بد میباشد ـ إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ یعنی نفس قطعا به بدى امر مى كند
نفس اماره، برای انسان، هفت مسیر تدارک دیده تا با هر مسیر بتواند انسانها را به یک طبقه از هفت طبقه جهنم هدایت کند
قرار گرفتن در خطوط و مسیرهای نفس اماره نتیجه ای جز آتش جهنم برای انسان ندارد
مسیر و خط اول: کِبر و تکبر و خودبینی
مسیر و خط دوم: حرص ـ دنیا پرستی و مقام پرستی و مذمت های آن و حدیث پیامبر علیه السلام در اینباره
مسیر و خط سوم: شهوت ـ شهوت بطن (شکم) یکی از خطرناک ترین شهوات و وصیت لقمان حکیم در این باره
مسیر و خط چهارم: حسادت ـ روش شناختن حسود
مسیر و خط پنجم: غضب و خشمگین شدن ـ فواید فرو بردن خشم از احادیث پیامبر ـ خشم، عقل را زایل میکند و جانشین آن میشود و سخنان از روی خشم نیز میتواند انسان را هلاک کند و یا باعث دعوا و جنجال و طلاق و قتل شود
مسیر و خط ششم: بُخل و بخیل شدن ـ خسیس بودن مانع ادای صدقات واجبه و نافله میگردد و اگر این مرض شدت بگیرد حتی مانع خورد و خوراک شخص نیز میگردد
مسیر و خط هفتم: حقد و کینه توزی ـ انسان مؤمن هیچوقت کینه توز نیست و بیان فواید عفو و بخشش
دومین صفت نفس: نفس لوّامه (ملامت کننده) است که مبدأ توفیق و سعادت محسوب میشود
سومین صفت نفس: نفس ملهمه (الهام شده) ـ فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا
چهارمین صفت نفس: نفس مطمئنة (آسوده) ـ در درجه ای پایینتر از راضیه قرار دارد، به تقدیر خداوند راضی است اما دوست داشت بهتر از آن نیز واقع می شد
پنجمین صفت نفس: نفس راضیه (خشنود و قانع) ـ تن دادن به تقدیر خداوند و راضی شدن به مقدرات الهی تماما و کمالا به حدی که در نزد آن فرد عزا و عروسی یکی است ـ حکایت هایی از ابوبکر صدیق رض و حضرت ابراهیم علیه السلام
ششمین صفت نفس: نفس مرضیة (مطبوع و مورد پسند) ـ کارها و اعمال بندگان مورد پسند خداوند قرار میگیرند
هفتمین صفت نفس: نفس کاملة (بی نقص) ـ تزکیه شدن از عناصر اربعه (آتش هوا آب و خاک) است، هرگاه این مهم حاصل شود، به آن شخص، انسان کامل گویند
:Bu wagzyň möhüm mazmunlary
Kurany-Kerimiň “Nazeat” süresiniň 40-41-nji aýtlarynyň tefsiri.
Nefsiň tebygaty dört zatdan (elementden) düzülipdir: ot, howa, suw we toprak.
Taňrytagala öz Kurany-Keriminde nefsi ýedi sypat bilen bildirýär. Olardan altysy gowy we biri erbet sypatdyr.
Nefsiň birinji sypaty: Nefsi-ammara (ýagny emir, buýruk beriji). Bu nefsiň ýeke-täk erbet sypaty. “Innen-nefse lammara bis-sawi”, ýagny, nefis gürrüňsiz erbet zady emir edijidir.
Nefsi ammara ynsanlar üçin ýedi sany ugry-ýoly taýýarlapdyr we olaryň her biri jähennemiň ýedi gatyndan birine eltip dykýar.
Nefsi-ammaranyň ýoluna düşmekligiň netijesi ynsan üçin jähennemiň oduna düşmeginden başga zat berenok.
Birinji ugry-ýoly: Ulumsylyk, tekebbirlik we men-menlik etmek.
Ikinji ugry-ýoly: Harsy dünýälik we weziparazlyk. Bularyň getirýän zyýanlary. Bu barada Pygamber aleýhissalamyň hadysy.
Üçünji ugry-ýoly: Şehweti-batyn (garnyň keýpi). Bu iň howply şehwetleriň biridir. Bu barada Lukman Hekimiň wesýetleri.
Dördünji ugry-ýoly: Göripçilik. Görip adamy tanamaklygyň usuly.
Bäşinji ugry-ýoly: Gahar-gazaply bolmak. Pygamberiň hadyslaryndan gaharyňy ýatyrmaklygyň peýdasy barada aýdylanlar. Gahar akyly üýtgedýär we onuň ornuny eýeleýär. Gahar bilen aýdylan söz ynsany heläkçilige eltip biler ýa-da dawa-jenjel turmaklyga, talak berilmegine we biriniň öldürilmegine hem sebäp bolup biler.
Altynjy ugry-ýoly: Gysgançlyk we bahyl bolmak. Gysganç bolmaklyk wajyp we nefil sadakalary bermeklige päsgel berýär. Eger bu kesel (gysgançlyk) beterleşse adamyň gowy iýip-içmekligine-de erbet täsir edýär.
Ýedinji ugry-ýoly: Öýke-kine. Imanly adam hiç wagt öýke-kine saklamaz. Öýkäni sowup, bagyşlamaklygyň peýdalarynyň beýany.
Nefsiň ikinji sypaty: Nefsi-Lawwame (aýyp görülýän) bolup, ol üstünlige we bagta ýetmek üçin gözbaş-çeşme hasaplanýar.
Nefsiň üçünji sypaty: Nefsi-Melheme (“ylham alnan” manysynda).
Nefsiň dördünji sypaty: Nefsi-Mütmeine (asudalyk). Bu “Razyýeden” bir dereje pesde durýar. Hudaýyň beren takdyryndan (maňlaýyna ýazan ykbalyndan) razydyr. Emma islese mundan-da gowusyna ýetmegi başarar.
Nefsiň bäşinji sypaty: Nefsi-Razyýe (“razy bolmaklyk we kanagat etmeklik” manysynda). Hudaýdan gelen takdyra ten bermek, Alla tarapyndan berlen kadara (ykbala) doly we kämil ýagdaýda boýun bolup, ondan şeýle bir hili razy bolmakdyr, ýagny, şeýle nefsiň ýanynda ýas bilen toý deňdir. Ebu Bekr Syddykdan raa we Ybraýym aleýhissalamdan rowaýatlar.
Nefsiň altynjy sypaty: Nefsi-Merziýe (“hoşuna gelmek we halanmak” manysynda). Bendeleriň edýän işleri we amallary Allatagalanyň hoşuna geler, ýagny Hudaýyň halan işlerini eden wagtynda.
Nefsiň ýedinji sypaty: Nefsi-Kämile (“kämil we hiç kemçiligi bolmadyk” manysynda). Dört elementden (otdan, howadan, suwdan we toprakdan) päklenmek. Her haçan şu möhüm ýagdaý emele gelende, ol şahsa Kämil Ynsan diýilýär.
سال ضبط: نامعلوم
مکان ضبط: نماز جمعه آق قلا
این سخنرانی در سال 1376 هجری شمسی به دست واحد سمعی و بصری حوزه علمیه عرفانی عرفان آباد رسید